Nieuws P.V. pagina 55

meest recente bericht boven

1 februari 2010 - 25 februari 2010

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

25 februari 2010: Hans-Josef Fell (Grünen, Duitsland): Black Tuesday... Het gaat hard tegen hard in Duitsland, nu de "voorstellen" voor forse extra tariefverlagingen voor zonnestroom door de conservatief-neoliberale coalitie op tafel zijn gelegd (zie vorige bericht). Hans-Josef Fell, klimaat- en energiespecialist vor Bündnis 90/Die Grünen, de partij die mede aan de basis heeft gestaan van het wereld succesnummer EEG, samen met SPD voorman en Zonnestroom Koning, Hermann Scheer, in een bijdrage op de eigen website van de partij (vertalingen uitsluitend verantwoordelijkeheid van Polder PV):

* "Union" = verbond van CDU en CSU
** Zie link onderaan

Bund der Energieverbraucher (vetdruk Polder PV):

Juwi, de beroemde firma uit het Duitse Wörrstadt (met een spectaculair nieuw hoofdkantoor bomvol hernieuwbare energie installaties), en superspecialist op het vlak van die nu veelbesproken enorme "vrijeveld installaties", deed er in een kort persbericht op de website van Photon nog een schepje extra bovenop:

Juwi staat bekend om zijn enorme PV-parken die reeds zeer goedkoop zonnestroom kunnen produceren (zie o.a. prachtige video met luchtopnames van het vorig jaar op een zwaar vervuild militair oefenterrein gerealiseerde 53 MWp Lieberose park in Brandenburg). Ze hebben heel wat kapitalen kostende grote projecten in portfolio. Het is dus niet voor niets dat er hevig wordt geprotesteerd door dit bedrijf tegen de plannen van de Duitse regering.

Dit zijn slechts twee "reacties" op de plannen bij de oosterburen. Uiteraard zijn er veel meer. Het gaat om grote belangen, en: om de toekomst van zonnestroom in de BRD. Het gaan "interessante" besprekingen worden in Berlijn, daar kunnen we zeker van zijn. Want het parlement beslist uiteindelijk of ze het zullen slikken of dat er nog e.e.a. aan de voorstellen "gesleuteld" zal moeten gaan worden. Ik denk dat daarbij mogelijk grote voorhamers, zware las apparatuur en forse metaalzagen gebruikt zullen gaan worden...

http://www.energienetz.de/de/Energiebezug/Strom/News__1094/#con-10319 ("Rooftocht met de stroomprijs: 6 miljard Euro extra geïncasseerd". Vernietigende analyse, 23 februari 2010, van de Bund der Energieverbraucher over de plundering van de Duitse stroomconsument door de elektriciteitsleveranciers)
http://www.gruene-bundestag.de/cms/presse/dok/328/328692._schwarzer_tag_fuer_die_deutsche_solarin.html (eerste reactie van Hans Josef Fell)
http://www.photon.de/newsletter/document/20431.pdf (persbericht van juwi op website van Photon)

24 februari 2010: Heet van de naald: Besluit over EEG in Duitsland. Photon publiceerde gisteren over de langverwachte en zwaar bestreden uitkomst van het overleg tussen de coalitiepartijen in Duitsland over de (nabije) toekomst van het EEG. Ik kreeg schriftelijke toestemming van de persvoorlichter van Photon om het stuk integraal in het Nederlands te vertalen, waarvoor grote dank. NB: De vertaling is van mijn hand en niet de verantwoordelijkheid van Photon. Derhalve: interpretatie en vertaalfouten zijn voor rekening van Polder PV.

* 23 februari 2010.
** In de oorspronkelijke plannen was nog sprake van invoering van de wijzigingen per 1 april 2010 (zie ook mijn bespreking van het officiële bericht van het Bundesumweltministerium). Echter, door talloze protesten uit de samenleving, maar vooral ook door problemen bij de coalitiepartners zelf, bleek die datum al snel niet haalbaar en werd er vervolgens op juni gespeculeerd. Ook die datum wordt dus niet "gehaald").
*** Officieel ingegaan met de EEG Novelle 2009 op 1 januari van dat jaar.

Op basis van de in het Photon stuk genoemde degressie percentages en de reeds bekende tarieven voor de eerste helft van 2010, heb ik de tabel op de EEG special pagina van Polder PV aangepast met de voorlopige (beslist nog niet definitieve) voorstellen. En natuurlijk meteen een aangepaste grafiek met het verloop van de invoedingstarieven ("Einspeise Vergütungen") in Duitsland - onder de blijvend bewonderenswaardige, en met prudentie aangepaste EEG condities. Om onze Engels sprekende partners gelukkig te maken alle toelichting en info in die taal (zeker overzees bestaat er ook zeer grote belangstelling voor de ontwikkelingen in Duitsland):

Graph based on the table presented above:

^^^
Graph made from data from the official EEG Law texts (Novelle 2004, 2009), from Bundesnetzagentur ("Degressions- und Vergütungssätze ... 2010", published October 19, 2009), and the Photon publication translated above in the article. Note that the 2010-II tariffs (valid as of July 1, 2010) are a proposal yet to be approved by the German Bundestag. Vertical dashed red lines: starting period of new Novelle (revision of EEG Law), first valid as of Jan. 1, 2009, the second should start at July 1, 2010. Horizontal dashed green line: Average consumer end price for grid-electricity (app. 20 eurocents/kWh) in Germany according to Photon (Dec. 2010, article dealing with the perspectives for buying PV-systems in 2010 by Jochen Siemer).

Red to light yellow are the 5 categories for "roof" and/or building integrated (BIPV) installations (the so-called "façade bonus" has been skipped as of Jan. 1, 2009). Free field (FF) installations were not discriminated until the first half of 2010. The new proposals discriminate between: FF on conversion sites, dark brown (e.g., old industry or military sites, degression extra in 2010 11%), FF on sites reserved for industrial activities, olive green ("Bebauungsplan", degression extra in 2010 15%), and FF on agricultural fields, light green. As of July 1, 2010, the latter will NOT be supported anymore financially via the EEG, if the Bundestag gives its permission. The "self use" option which would get a "financial advantage" of 8 eurocents/kWh extra in the proposal***, valid as of July 1, 2010, is not incorporated in this graph. It was originally designed for installations up till 30 kWp on buildings, but the proposal would extend the limit to a considerable 800 kWp, resulting in possibly different tariff groups...

The tariffs for 2011 and 2012 are preliminary (columns with dashed lines): they result from the degression percentages as fixed in the EEG Novelle 2009 depending on market growth. This graph represents the "worst case" scenario, with a degression percentage of 10% resulting from market growth > 1,7 GWp in 2011 and > 1,9 GWp in 2012 ( a very likely scenario, in particular when module prices start to fall even further).

*** See calcalation above, under the table. Of course, the "consumer price" is not fixed, but will differ, depending on the electricity contract of the household involved.

Conclusie
Wat uit bovenstaande waarschijnlijk ook duidelijk gaat worden is dat, als de Bundestag haar zegen aan (de essentie van) deze voorstellen gaat geven, er naar verwachting uit alle macht door vele partijen, tienduizenden particulieren incluis, getracht zal gaan worden om nog voor 1 juli aanstaande zoveel mogelijk - liefst grote - projecten te gaan realiseren. Want die vallen nog steeds onder de "oude", per 1 januari van dit jaar vallende hogere invoedingstarieven. M.a.w.: de in 2009 onstane zoveelste "boom" bij de oosterburen zou best nog wel eens in verhevigde vorm tot eind juni van dit jaar kunnen gaan voortduren. Wat daarna zal gaan gebeuren zal heel erg sterk afhangen van de dan gerealiseerde mondiale marktprijzen voor PV-modules. Dat blijft vooralsnog koffiedik kijken, zoals al jaren het geval is in de extreem dynamische industriële PV-sector.

Of er nog een kink in de kabel gaat komen is natuurlijk nog altijd mogelijk. Zo heeft de Solar-energie Förderverein uit Aachen, een van de meest consequente lobbygroepen voor de zonnestroom revolutie, al maandenlang activiteiten om de voor hen "onbespreekbare" weg van inperking van de invoedingstarieven te proberen te stoppen. Hun laatste initiatief: een petitie aan de Bondsdag om niet over te gaan tot de voorgestelde drastische extra kortingen op de tarieven. Vandaag stond de teller al op 4.500. Of het een achterhoede gevecht zal blijken moeten we nog gaan zien.

Het worden, alweer, "spannende tijden" bij de oosterburen...

Toegevoegd
In het BMU bericht is er alweer sprake van een nog hoger "gewenst groeitraject" dan nog zeer kortgeleden (20 januari 2010!) was vastgesteld. De "bovenlimiet" is nu opeens bijgesteld naar... 3.500 MWp per jaar (de "onderkant" op 2.500 MWp/jaar). Die "bovenkant" was eind januari nog slechts 3.000 MWp. En: het is beslist geen "harde cap". Niet gek staan te kijken dat bij gunstige marktcondities (nog sterker dalende moduleprijzen) die bovengrens alsnog snel doorbroken kan worden (zonder "sancties", alleen zal het waarschijnlijk gevolgen hebben voor de degressie voor de tarieven in het volgende jaar). Al is 3.000 MWp per jaar natuurlijk ook "heel mooi". Dat is immers al vijftig maal zoveel dan de totale geaccumuleerde capaciteit in Nederland...

http://www.photon.de/news_archiv/details.aspx?cat=News_Archiv&sub=Politik&pub=1&parent=2319 (bericht van Photon over de kabinetsvoorstellen)

http://www.bmu.de/erneuerbare/energien/doc/45680.php (eerste formele reactie van het Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit, het voor het EEG verantwoordelijke ministerie in Duitsland)
http://www.sfv.de/artikel/petition_an_den_deutschen_bundestag_-_solarenergie_statt_kohle_und_atom.htm (petitie actie van de SFV - ondertekening mogelijk van verzoek aan de Bondsdag, alleen voor Duitsers uiteraard, want alleen zij dragen de volledige kosten voor de totale invoeding van alle hernieuwbare elektriciteit in eigen land, waarbij zonnestroom nog maar de derde kostenpost is...)
http://tinyurl.com/yl4zerw (link naar een van vele achtergrond artikelen, dit exemplaar van EarthTimes.org, van 22 februari 2010)

24 februari 2010: Scheuten Solar bouwt rustig verder ... in Italië. Regelmatig blijven de persberichten van "ons" Scheuten Solar in Venlo binnendruppelen over hun voortdurende bouw realisaties van mooie PV projecten. Vrijwel alles vindt (ver) buiten Nederland plaats, gezien de voortdurend beroerde omstandigheden in ons land, het eeuwige "gezever op de vierkante micrometer", en realisaties waarin maximaal de eenheid "kWp" mag voorkomen, daarbij hoogstens vergezeld van het prefix "een paar tiental". Totaal oninteressant voor een concern als Scheuten, op een heel enkel showprojectje na. Voor de sier zullen we dan maar zeggen, zie het 300 kWp project "in the making" in Den Bosch. Daarbij mag het tot 2,7 MWp uitgebreide, zonnestroompark in Veurne (finale opleveringsdatum 7 november 2009 volgens de persvoorlichter) bij de hard groeiende Vlamingen gerust al als "next stage" worden beschouwd, een niveau wat in Nederland niet eens "mag" binnen de SDE, want dat houdt bij 100 kWp al op...

^^^ "1 MWp" (mogelijk 950 kWp) op het dak van een van de logistieke centra, Molino Casillo. Let op de aparte opstaande dagsegmenten op het rechter gebouw (lichtroze pui), wat een "effectiever" hellingshoek voor de toegepaste Multisol modules bewerkstelligt. Zie detail verderop. Photographs in this article © Scheuten Solar press release, February 23, 2010.

Het "echte" werk vindt echter al tijden in met name het Mediterrane gebied plaats. Veel zon, goeie incentive regimes, nogal wat goedkope, braakliggende grond (of grote industriële daken), etc. Ik heb eerder al een hele waslijst tegen het licht gehouden van projekten die Scheuten al heeft gerealiseerd, of had aangenomen, in Italië, in Griekenland, en in Vlaanderen. En die lijst groeit nog steeds. Twee van de in Zuid Italië genoemde toevoegingen zijn, zo meldt het recentste persbericht van Scheuten, inmiddels in de onder zonnestroom liefhebbers extreem populaire regio Púglia in de hiel van de Italiaanse laars gerealiseerd. Waarbij in het 15 km. zuidwestelijk van de havenstad Bari (Adriatische Zee kust) gelegen Palo del Colle (tussen Bitonto en Grumo) inmiddels de officiële openingsceremonie plaatsvond.

Het betreft twee zeer verschillende projecten. Ten eerste een 950 kWp dak systeem (zoals in het oorspronkelijke bericht van 7 september 2009, in het laatste persbericht wordt van "1 MWp" gesproken) op een logistiek centrum van Molino Casillo. Dat gebouw is van joint venture partner Agroenergetica s.r.l., wat weer onderdeel is van de Casillo groep, "wereldleider in de tarwe sector". Een groot PV-systeem waarbij licht hellende daksegmenten met twee hellingshoeken (vrij lage inclinaties) zijn bezet met de bekende in het Duitse Gelsenkirchen geproduceerde Multisol® P6-54 multikristallijne modules, zie foto's hierboven.

Het tweede project (foto hieronder) is een loepzuivere vrijeveld installatie in een voor mij compleet onvindbaar oord genaamd "Specchiano" (mogelijk een fantasienaam). Wat zowel in mijn zeer nauwkeurige Atlante Stradale d'Italia (TCI, 1:200.000), als via Google Maps niet blijkt te vinden (en waarschijnlijk met "reden"...). Dat heeft, volgens de hieronder gelinkte webpagina van Scheuten Solar, en de site van de tweede joint venture partner, Ascoenergy s.r.l., dochter van Ascopiave (een van de grootste gas distributie bedrijven van Italië) ook een omvang van 1 MWp. Het bedekt een oppervlakte van zo'n 30.000 vierkante meter (pakkingsgraad: 3 hectare/MWp) en bevat 5.184 van dezelfde Multisol® P6-54 modules. Gezien de opgegeven totale grootte van het project, zou het hier om de 195 en/of 190 Wp module variant van die klasse modules kunnen gaan. Het park is op vaste frames gemonteerd in tien strakke lange en 5 korte rijen, met 3 modules portrait boven elkaar op de frames. Scheuten had een prachtige luchtfoto van de installatie in het persbericht toegevoegd. Verkleind:

^^^ "Specchiano" 1 MWp project van Scheuten Solar, vermoedelijk ergens in de buurt van Palo del Colle/Bari (Puglia, Italia), maar nergens in de atlas te vinden. Spettaculare is het project zonder meer...

Deze projecten zijn samen met de Italiaanse partners gerealiseerd, die hiervoor specifiek in het leven geroepen "Business Units for Alternative Energies" hebben opgericht die meer leuke duurzame projecten gaan ontwikkelen. Voor het grote gas-concern Ascopiave was dit het eerste hernieuwbare energie (dubbel)project in hun geschiedenis. De Casillo groep, wat tarwe uit alle delen van de wereld importeert en verwerkt in hun meel molens, bezit grote productie centra en opslag hallen met een gezamenlijke oppervlakte van 150.000 m².

Uiteraard is het in totaal 1.800 werknemers tellende Scheuten (holding) nog lang niet "klaar" in Italië, wat een prima afzetkanaal voor de eigen productie zal blijken te zijn (Photon jan. 2010: 82 MWp in 2009, gepland 155 MWp voor 2010). Er staan alweer 4 nieuwe 1 MWp projecten op stapel binnen dezelfde constructie in Zuid Italië. En met de 21 MWp aan projecten die van de failliete boedel van Econcern zijn overgenomen in dit razend populaire gebied (Púglia) zijn ze voorlopig "onder de blauwe pannen", zo lijkt het. Daar heb je Nederland dan verder helemaal niet meer bij nodig. Ook de "beoogde" joint venture met atoomboer Delta niet, want dat initiatief is met een ultrakort, doch veelzeggend persbericht (januari 2010) al snel weggeparkeerd door Scheuten...

^^^ Fragment uit de enorm lange lijst van gerealiseerde PV-installaties in de categorie "groter dan 50 kWp" [NB: per stuk] van de Atlasole database van de GSE marktwaakhond in Italia. Slechts een klein stukje getoond, met focus op de regio Púglia, district Bari (de twee hier beschreven projecten staan er nog niet bij of zijn niet als zodanig herkenbaar). De tweede kolom geeft het opgestelde vermogen in kWp weer. Behoorlijk wat installaties van rond de 1 MWp in deze fascinerende lijst. De installaties kleiner of gelijk aan 50 kWp staan in een aparte, gigantisch lange lijst daar, die vele minuten duurt om te downloaden... © Atlasole, GSE

Alleen al in de in bovenstaande screenshot genoemde > 50 kWp lijst stonden op 23 februari 1.453 PV installaties met een gezamenlijke capaciteit van 414,3 MWp opgesomd. In de parallelle lijst "projecten in behandeling" stonden er nog eens 152 stuks met een gezamenlijke capaciteit van 99,1 MWp, totaal 513,4 MWp. Alleen al in Puglia zijn tientallen MWp al gerealiseerd, en komen er nog een hoop bij.

In totaal zijn volgens de Atlasole grafieken voor heel Italia inclusief de talloze kleinere (tot en met 50 kWp) installaties al 854,7 MWp gerealiseerd (64.943 systemen) en staan er nog eens 387,7 MWp in de pijplijn (12.433 systemen).

Nog een hoop werk te doen daar, dus. Beslist niet alleen voor Scheuten. En daar zullen de matig verlaagde invoedingstarieven voor ook dit soort leuke projecten met ingang van 1 januari 2011 (zie Reuters artikel) helemaal niets aan gaan veranderen. Want zelfs dan is het nog extreem lucratief om Megawattpiek parken te gaan realiseren in het Zonnige Land van Berlusconi...

http://www.scheutensolar.com/view.php?nid=687 (Scheuten Solar project "Specchiano" met Multisol® P6-54 serie modules, vermoedelijk het 195 en/of 190 Wp model)

http://www.casillogroup.it/img_web/pdf/22_29_2009.pdf (Italiaanstalig krantenartikel van de instap van de Casillo groep in fotovoltaïsche opwekking van elektricteit, krant 24 Ore Sud, 16 september 2009)
http://www.ir.ascopiave.it/file_upload/Ascopiaveingressorinnovabili22feb10_en.pdf (Engelstalig persbericht van Ascopiave van 23 februari 2010)

http://uk.reuters.com/article/idUKN2223870320100222 (bericht op de Engelse Reuters site over de aangekondigde verlaging van de invoedingstarieven voor zonnestroom door de Italiaanse regeing - overigens op dringend verzoek van de zonnestroom branche zelf, die ondanks de verlaging van de zelfs door hen bevonden "te hoge oude tarieven" nog steeds een zonnige toekomst tegemoet kan gaan zien)

23 februari 2010: Wie vreselijke regelingen zaait zal creatieve stormen oogsten... Blijkbaar getriggerd door het vorige stukje over "SDE instinkers" (21 februari) zijn er enkele "creatieve geesten" wakker geworden, kreeg ik een paar e-mails met "suggesties", en is er een discussie op Gathering Tweakers losgebarsten (lees ongeveer vanaf dit bericht, en volg de daarop volgende bijdragen, sla de niet-SDE berichten even over).

Er wordt in de SDE gemaximeerd op de door mij veelvuldig vervloekte, compleet onzinnige 850 kWh/kWp per jaar "cap". Er wordt nu gesuggereerd, omdat je daar toch niet omheen lijkt te kunnen komen (vanwege de massieve, zwaar gewapende WOIII EZ bureaucraten beton kwaliteit "regelgeving"), dan als volgt legaal te werk te gaan. Agentschap NL vond het te zien aan de vorige reactie - terecht - niet "kies", maar kon het blijkbaar ook niet verbieden omdat daar geen wet- dan wel regelgevings-technische "mogelijkheden" voor zijn. Als je 7,5 kWp zou aanvragen krijg je maar maximaal voor 7,5 x 850 = 6.375 kWh per jaar beschikt. Iedereen zou inmiddels moeten weten dat je in zeer veel gevallen in werkelijkheid zelfs fors meer kWh met zo'n installatie kunt halen, mits met marginale schaduw effecten, op zuid gericht, goede systeem layout (optimale omvormer match, goede bekabeling), en hoog-kwalitatieve modules. In grote delen van Nederland is zo zeker 900 kWh/kWp per jaar te produceren, en met een 7,5 kWp installatie dus makkelijk 6.750 kWh, in veel gevallen mogelijk fors meer.

Creatieve suggestie "capje pesten/te weinig plaatsen"
Stel dat je denkt zeker - zoals Polder PV - 950 kWh/kWp per jaar te kunnen genereren. Dat kan in een groot deel van het kustgebied zonder meer worden bereikt met een goede installatie, zoals ik al uitgebreid heb aangetoond voor ons "suboptimale" systeem (grafiek). Wat je dan kunt doen als SDE-gesubsidieerd zonnestroom-minnaar-to-be is die "beruchte" 7,5 kWp (SDE 2010) aanvragen (>>> "beschikking"), maar bijvoorbeeld maar 6,7 kWp (laten) installeren. Zo'n PV-systeem zal, indien deze wordt ingeloot in de SDE 2010, volautomatisch volgens de rigide middeleeuwse logica van EZ, door de hulptroepen van Agentschap NL gemaximeerd gaan worden op 6.375 kWh per jaar. Je gaat echter met de fors kleinere (11%) installatie van 6,7 kWp in werkelijkheid 6.365 kWh/jaar gemiddeld genereren, en komt ondanks het veel kleinere systeem qua productie heel dicht in de buurt van die voor de beschikte 7,5 kWp gemaximeerde 6.375 kWh/jaar. Die je volledig krijgt gesubsidieerd, zonder "overschrijding van de cap verlies". Je betaalt dan voor een 0,8 kWp kleiner PV-systeem, en dat kan al snel op een vermeden kostenpost van zo'n 1.500-2.500 Euro komen, sterk afhankelijk van de prijscondities van het hele systeem cq. de modules (NB: prijzen in Nederland). Het uitgespaarde geld laat je op een spaarrekening staan, en over een jaar koop je een extra set van dan nog goedkoper geworden modules, desnoods volledig buiten de SDE om. Een van de creatieve geesten noemde bovenstaande legitieme methode "capje pesten". Het zal duidelijk zijn dat dit een interessante "business-case" zal gaan worden voor marktpartijen die zullen proberen om te concurreren t.o.v. hun branchegenoten (hoger aanvragen/capaciteit claimen dan installeren). Misschien zelfs wel zonder dat de opdrachtgever er weet van heeft of krijgt, bijvoorbeeld bij legitieme "wij-regelen-alles-en-vragen-voor-u-aan" machtiging constructies binnen de SDE. Een slechte zaak, want reken maar dat dit de toch al zeer moeizame verhoudingen in de branche op scherp zal gaan zetten.

Daarbij moet wel worden gesteld dat het "voordeel" alleen de op output gemaximeerde SDE subsidie component betreft. Voor de wettelijk verplichte, compleet buiten de SDE te houden saldering is het weer minder gunstig. Want je genereert met een 6,7 kWp installatie uiteraard ook minder kWh dan met een 7,5 kWp installatie. En die gemiste output (in het onderhavige voorbeeld: 0,8 x 950 = 760 kWh/jaar, bij een huidige stroomprijs van bijvoorbeeld 21,8 eurocent/kWh neerkomend op 166 Euro/jaar) kun je dus ook niet "salderen" met je eigen (rest) afname van elektriciteit.

Mogelijke gevolgen voor SDE 2010
Let wel: zo'n getruukte "onderdimensionering" met als doel om toch met de te verwachten kWh productie in de buurt van de beruchte "subsidie-cap" te komen schijnt al behoorlijk rond te zingen in de sector. Wat zou dat voor de SDE kunnen betekenen? Stel dat er voor 2.000 uiteindelijk "beschikte" SDE 2010 PV-installaties zo'n systematisch "kleiner dan opgegeven" systeem aangelegd zou gaan worden (NB: dat is een kwart van de in 2008 beschikte installaties voor een totale capaciteit van 18 MWp). Dat zou bij de bovengenoemde "condities" leiden tot een niet ingevulde capaciteit van 2.000 x 0,8 = 1.600 kWp, en dat vertegenwoordigt alweer 8% van het toch al vreselijk krappe totale SDE budget voor deze categorie. Capaciteit die in dat geval wel degelijk wordt geclaimd binnen het gemaximeerde budget voor de "kleine categorie" (69 miljoen Euro), maar die via deze truuk niet zal worden ingevuld. En waardoor dus impliciet al 533 startende medelanders met een aanvraag voor, bijvoorbeeld, een bescheiden 3 kWp installatie zonder meer buiten de boot zullen gaan vallen als die 2.000 aanvragen zullen worden ingeloot en beschikt. Veel meer als de daadwerkelijk aangevraagde gemiddelde installatiegrootte nog kleiner zal blijken te worden, zie daarvoor de grafiek van vorig jaar. De bulk van de beschikte en gerealiseerde installaties vinden we in 2009 namelijk in de categorie grootte van maximaal 3,5 kWp per PV-systeem (90%), met al 63,3% in het "traject" tm. 2,5 kWp. Waarbij er sprake was van een "kleine" categorie van 0,601-15,000 kWp (niet fors verschillend van die voor SDE 2010). Dat betekent dat de kans om ingeloot te gaan worden (voor iedereen) nog sterker onder druk komt te staan: het krappe budget zal sowieso binnen no-time zijn overtekend, nog eens versterkt door te hoog aangevraagde capaciteit.

Nog meer creativiteit "aanvraag opknippen en/of dubbelen"
Een andere "truuk" die nogal voor de hand lag, is om de nieuwe gruwelijke ingreep van EZ te omzeilen bij de beruchte "aftopping" van de kleine categorie. Waar geen een parlementariër tegen in het geweer is gekomen in de Tweede Kamer. Omdat tijdens de "behandeling" van de Kamerbrief het gros van de aanwezigen waarschijnlijk geen idee had waar van der Hoeven het namens haar ambtenaren over had, met dat niet verder nader toegelichte mistige begrip "aftopping" (ergens weggestopt in een onschuldig bijzinnetje in de Kamerbrief...). De "kleine" categorie die in 2010 het traject 1,000 tot en met 15,000 kWp omvat, is namelijk op extreem sluwe wijze door het ambtelijke korps onthoofd, en je krijgt in het deeltraject 7,501 tot en met 15,000 kWp geen cent (lees: kWh) meer gesubsidieerd dan een gemaximeerde 7,5 kWp installatie: maximaal 7,5 x 850 = 6.375 kWh, ook al installeer je 15 kWp.

Wat er natuurlijk gaat gebeuren: al die boeren, scholen, bedrijven, etc., die al jaren staan te trappelen van ongeduld om hun mooie daken vol met modules te laten leggen, en waarvoor deze categorie zeer aantrekkelijk was (lees: 15 kWp op het dak, SDE 2009 installatie), gaan gewoon twee maal 7,5 kWp aanvragen. Natuurlijk daarbij wel hopend op inloting van beide aanvragen, anders heb je vervolgens weer een serieus probleem bij een lot uit de loterij en beschikking van maar een exemplaar. Want dan blijf je als trotse eigenaar van een flink boerderijdak met een scharrige beschikking voor maar 7,5 kWp zitten (zeg maar 28 Solon moduultjes van 265 Wp, totaal slechts iets meer dan 47 m², da's "niet veel"). En "mag" je slechts een klein stukje van je enorme dak gaan bedekken van de kruideniers in Den Haag.

Een andere creatieve truuk die dan wordt bedacht, is om de twee (of misschien wel meer) "in 7,5 kWp stukken geknipte" aanvragen te gaan bundelen. Maar ook dat is geen garantie op succes natuurlijk. Want als 1 maart daadwerkelijk de Zondvloed aan Aanvragen gaat brengen die wordt verwacht, gaat ook de kans op inloting voor dat soort "gebundelde aanvragen" natuurlijk behoorlijk klein worden. Als ze al als zodanig zullen worden geaccepteerd: zijn vier 7,5 stukken (in een bundel) voor op een groot boerderijdak als een of als vier installaties te tellen? In het laatste geval: VIER bruto productiemeters, en opknippen in VIER deelinstallaties met VIER omvormer configuraties. Absolute waanzin en geldverspilling, dus, en volslagen bezopen extra inkomsten voor de monopoloïde netbeheerders.

Een ander onfris gevolg van het slechts inloten en toekennen van 1 van 2 (of meer) deelaanvragen zou kunnen zijn dat: (a) de betreffende boer het wel voor gezien houdt met "slechts 7,5 kWp beschikt" en het er verder bij laat zitten. Of (b) hij/zij wacht op de volgende SDE (2011) kermis ronde om - bij nogmaals tombola geluk - nog wat extra's er bij te harken, en dan alles in een keer te laten plaatsen. Want voor de SDE 2010 heeft hij/zij immers anderhalf jaar de tijd vanaf de beschikking voor "realisatie"... Dat brengt nou niet echt de vaart in de "progressie van de markt" die velen graag zouden zien.

In ieder geval gaat het sowieso nagelbijten worden, voor alle aanvragers. Hoe "creatief" ze hun plannen dan ook hebben verpakt, in sjieke kadoverpakking met een lintje er omheen...

Twee keer hetzelfde aanvragen wordt afgestraft
Op het hierboven aangehaalde GoT forum kwam ook de "suggestie" naar boven drijven om voor hetzelfde systeem "dan maar twee keer aan te vragen" om de kansen wat te vergroten. En bij een bofferdje (allebei de aanvragen ingeloot en beschikt) een deel van het [boerderij]dak met 15 kWp (2x 7,5) te bezetten met de zeer gewilde PV moduultjes. Als u niet uitdrukkelijk kunt aantonen dat het dan om twee duidelijk gescheiden en, vanwege de absurde ramificaties van de SDE bureaucratie, verplicht fysiek te scheiden (twee "projecten", twee bruto productiemeters, twee omvormer systemen, dus hogere inefficiëntie, en een non-innovatieve installatie) gaat, dreigt u uit de regeling te worden geknikkerd. Aldus vraag/antwoord 17 op de FAQ site van Agentschap NL, onderdeel "Subsidievoorwaarden voor [verboden woord]", vetdruk Polder PV:

Het is maar dat u het weet, de ambtenarij heeft (bijna) alles solide dichtgetimmerd voor de wat al te voortvarende, "creatieve" geesten...

Tot slot
En dus zijn we weer terug bij waar het allemaal om begonnen was: door de krampachtige ambtelijke pogingen om alles op onnavolgbare wijzen te "cappen", is de deur wijd open gezet voor een "creatieve invulling" van de wijze van aanvragen. Hoogstwaarschijnlijk leidend tot minder capaciteit dan was "gepland". En dat was al zo miezerig als maar kan, vergeleken met de werkelijke, volledig ongecapte realisatie in de landen om ons heen die tot het honderdvoudige per jaar bijplaatsen dan "administratief" bij beschikking in NL kan worden ingeboekt op basis van het budget (en: "beschikking" staat nog steeds niet gelijk aan [onmiddelijke] "realisatie"!). Bovendien leidend tot het in de kiem smoren van elke vorm van "innovatie", waar EZ zo de mond vol van heeft. Conclusie: de SDE blijft een verschrikkelijk slechte regeling die zou moeten verdwijnen. Want krampachtig continu blijven opkalefateren en bijstellen is zinloos. Omdat de uitgangspunten pertinent fout zijn en de "regeling" de markt continu blijft frustreren.

U weet ook: Polder PV is slechts "de boodschapper". Ik heb deze waanzin niet verzonnen. Ik bericht er "slechts" over. Hopelijk "ter leeringh" van de verantwoordelijken. En wellicht "ter vermaeck" van diegenen die het hele circus van gepaste afstand met verbijstering elke dag weer zitten aan te kijken...

En voor wie nog even behoefte aan wat zinnige reflectie heeft, moet de reactie van Paide22 op GoT nog maar even nalezen, "ikke-ikke-ikke-en-de-rest-ken-stikke" op de keper beschouwd:

http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/33519246#33519246

22 februari 2010: Beroemde Vlaming pakt nog eens lekker uit: 5,3 kWp totaal. De zeker in Vlaamse zonnestroom kringen overbekende Stef Zonstraal, die zelfs een zeer persoonlijke brief van de minister van Openbare Werken, Hilde Crevits, kreeg, heeft een druk bezochte website bomvol info over zonnestroom en zonnewarmte. En na zijn "eenvoudige start" van 1.620 Wp, kreeg hij natuurlijk ook de smaak te pakken, zoals zo velen die voor de mooie blauwe paneelkes zijn gevallen. Stef pakte echter bovenmatig uit en vermeerderde zijn installatie (die al vroeg van een stel fraaie zonnecollectoren was vergezeld) in heftige mate tot alleen al voor het PV-gebeuren een respectabele 5,3 kWp. In de update op de Belgische newbee pagina op Polder PV ziet u zijn laatste aanwinsten. Beste Stef: een hoop kilowatturen en andere duurzame oogst gewenst, de komende jaren!

http://www.zonstraal.net

21 februari 2010: Nog een mogelijke SDE instinker... Ik kreeg een reactie toegestuurd op een vraag van een potentieel SDE zonnestroom aanvrager door Agentschap NL. De potentiële aanvrager weet nog niet zeker hoe groot het PV-systeem zal worden wat deze wil kopen, afhankelijk van de onzekere persoonlijke condities. De vraag gesteld aan Agentschap NL luidde:

Het antwoord van Agentschap NL was:

So much for de "flexibiliteit" van de regeling. Dit soort strakke leidsels zijn allemaal het gevolg van de wijze waarop het hele circus is opgetuigd, en de blijvend verwoestende gevolgen hebbende maximeringen op alle niveau's. Verstikkend dus, en tot absurde bureaucratie leidend. Er mag niet "teveel" budget worden geclaimd, want bij "niet-invulling" ervan vervalt dat geld en wordt het niet in dit jaar besteed. Waanzin veroorzaakt door alles proberen dicht te "cappen" (ook bij windenergie tot waanzinnige niet-besteding van vele miljoenen Euro's leidend in 2009). Voor de goede orde: in Duitsland zijn dit soort bizarre "beleidsteugels" volstrekt ondenkbaar. Als je om wat voor reden dan ook besluit om een kleinere of - waarschijnlijk - grotere installatie aan te leggen dan van tevoren bedacht, kun je dat gewoon doen zonder ambtelijke bemoeienissen of dictaten.

Voor "de andere kant" van de zaak, "meer installeren dan aangevraagd", had Agentschap NL al een pasklaar antwoord voor u klaarstaan. En nog veel meer. Op de gerenoveerde vraag- en antwoord pagina's...

Dat laatste slaat bijvoorbeeld op een installatie die voor 14,5 kWp zou zijn aangevraagd door een boer en de geplande installatie wordt door de aanvrager (bijvoorbeeld omdat deze een zeer lucratieve aanbieding heeft gekregen) uitgebreid naar 20 kWp. Want dan wordt de "magische grens" van 15 kWp tussen de "kleine" en "grote" categorie overschreden. Dit is echter louter theoretisch, want je zou wel gek zijn om ergens tussen de 7,501 en 15 kWp te willen aanvragen dit jaar. Je krijgt in dat traject namelijk subsidie voor slechts het maximum aantal kWh wat voor een 7,5 kWp installatie geldt: 7,5 x 850 = 6.375 kWh. En in een keer plotsklaps "opschalen" van, zeg, 7 naar 20 kWp zie ik niemand doen onder de blijvend erbarmelijke en zwaar frustrerende "ondersteunings"condities in Nederland...

http://www.senternovem.nl/sde/zonnepanelen/Veelgestelde_vragen/index.asp

20 februari 2010: Aanvullingen/correcties Gemeentehuis Emmeloord newbee data. Van de gebouwbeheerder, de heer Verhagen, kreeg ik nog enkele aanvullingen en correcties voor hun mooie nieuwe PV-installatie. Het betreft ondermeer het BTW tarief voor aanschaf van de zonnepanelen. Dat blijkt niet 19% te zijn, maar slechts 1,71% (...). Waarmee het totale all-in aanschaf bedrag neerkomt op € 25.641 (neerkomend op een iets minder gepeperde 5,34 Euro/Wp). Het gemiddelde jaarverbruik van het gemeentehuis is niet 400.000 maar zelfs 450.000 kWh. Het stroomcontract met HVC is een "groen" contract. Wat zou moeten betekenen dat voor de eigen opwek van de bestaande HVC centrales groencertificaten worden uitgekeerd (biogene fractie uit het huishoudelijk afval), en/of er worden certificaten voor de verkochte hoeveelheid elektriciteit (bij) gekocht.

Terugverdientijd revisited
Vervolgens zijn er belangrijke nieuwe details. Er worden namelijk door deze grootverbruiker ook nog variabele transportkosten betaald.* Voor kleinverbruikers (aansluiting max. 3x 80 Ampère) zijn die per 1 januari 2009 op slinkse wijze omgezet in een peperduur capaciteitstarief (lees: nieuwe vastrecht post, de hoogste die een consument betaalt, maar die via een onwaarschijnlijk ingewikkelde constructie middels energiebelasting op kWh en teruggavepost van Min. Fin. weer gemiddeld wordt "gecompenseerd"). Gemeentehuis Emmeloord zou volgens de gebouwbeheerder 2,1 eurocent/kWh voor de variabele transportkosten betalen, en dat zal neem ik aan aan netbeheerder Enexis (voormalige Essent netbeheer, daarvoor: EDON) uitbetaald moeten worden (Noordoostpolder ligt in dat netgebied). Echter, als ik de tarievenlijst van Enexis er op na sla (tabel "Transporttarieven voor de afnemers met het contractvermogen t/m 1500 kW", deeltabel "LS t/m 50 kWcontract"), blijkt dat het gemiddelde te zijn van de ook voor deze tariefpost van toepassing zijnde "piek" resp. "dal" tarieven (dus niet 1, maar 2 tarieven afhankelijk van tijdstip van de dag of weekend/door de week). Zijnde: 2,73 resp. 1,43 eurocent/kWh (excl. BTW).

De kosten voor de ingekochte "groene" stroom bedragen voor de levering door HVC 6,2 eurocent/kWh piektarief en zelfs maar 0,39 eurocent/kWh voor het daltarief volgens de beheerder. Met de reeds door mij voorgerekende energiebelasting voor deze "schijf", 1,08 eurocent/kWh (ex BTW), en de hierboven weergegeven variabele transportkosten deelposten, komen we dan op de volgende berekening:

piektarief 6,2 + 1,08 + 2,73 = 10,01 eurocent ex BTW = 11,91 eurocent incl. 19% BTW

daltarief 0,39 + 1,08 + 1,43 = 2,9 eurocent ex BTW = 3,45 eurocent incl. 19% BTW

De beheerder ging uit van een op het "hoog" tarief en "gemiddeld" transporttarief gebaseerde 11,1 eurocent/kWh om een terugverdientijd te kunnen berekenen. Dat klopt echter ook nog steeds niet, want 2 dagen in de week zullen de zonnepanelen in het lage tarief (weekend) stroom produceren. En dus moet er eigenlijk met een verdeelsleutel 2/7e keer laag tarief en 5/7e keer hoog tarief worden gerekend voor een zuiverder benadering van de "financiële realiteit".

Gaan we van dat laatste uit, wordt bij aanname 4.080 kWh/jaar opbrengst verwachting de totale som als volgt:

((2/7 * 4.080) * € 0,0345) + ((5/7 * 4.080) * € 0,1191) = € 387,31 per jaar

Uitgaande van de all-in aanschafprijs van € 25.641 incl. BTW en onveranderlijke kWh tarieven komen we dan op een terugverdientijd van 25.641/387,31 = ruim 66 jaar. De beheerder kwam met zijn iets simpeler aannames op 56 jaar.

Voor een realistischer berekening met stijgende kWh tarieven ga ik uit van 3 scenario's (gemiddeld stijgingspercentage van de all-in kWh prijs per jaar), berekeningen in een apart spreadsheet, voor een periode van 25 jaar (startend in 2010, eindigend in 2035):

• 5% >>> € 19.797,--
• 7% >>> € 26.599,--
• 9% >>> € 36.145,--

M.a.w.: pas met een gemiddelde jaarlijkse stijging van 7% van de door mij berekende kWh prijs heb je zonder andere factoren in de berekening te betrekken deze installatie louter met salderen "terugverdiend" binnen de 25 jaar. Bij een gemiddelde jaarlijkse stijging van 9% zou dat al binnen 22 jaar het geval kunnen zijn. Ga je van een groei van maar 5% gemiddeld per jaar uit, heb je de 25.641 Euro kostende installatie er pas na 29 jaar uit (plm. in het jaar 2039). Alle verder onvoorziene "gunstige" (CO2 credits??? Indexatie???) of "ongunstige" (omvormer vervanging) factoren buiten beschouwing latend. Uiteraard krijg je compleet andere resultaten als je deze berekening doet met de veel hogere all-in consumentenprijs: Momenteel voor het lage "grijs" variabel "avondactief" tarief bij Vattenfall/NUON Energie bijna 6 maal zo hoog (!), en voor het hoge tarief bijna het dubbele van de "Emmeloord" contractprijzen.

In ieder geval wordt duidelijk dat met name met deze lage elektra contract prijzen die investering slechts "met moeite" zal worden terugverdiend als er geen calamiteiten zijn. Zelfs al zouden genoemde tarieven "fors" omhoog gaan in de loop der jaren (wat we nog moeten gaan zien). Bovendien zijn hierin helemaal nog niet eventuele kosten van de financiering verrekend. Een "haalbare" terugverdientijd was verder ook de insteek helemaal niet (al werd er wel onzin over verteld in een elektronisch bericht). Argument voor de aanschaf was de voorbeeldfunctie van de gemeente gestimuleerd door de wethouder milieu Leo Voorberg.

Tot slot
Nog een paar interessante details die ik van de gebouwbeheerder mee kreeg:

Het gemeentehuis heeft een EPA label C. De gemeente streeft ernaar om dit te verbeteren. Op dit moment worden oude verlichtingsarmaturen in de kantoorruimten in het gemeentehuis vervangen door HF (hoge frequentie) armaturen met aanwezigheidsdetectie en daglichtregeling. Investering € 117.000,--. Voor dit jaar staat bovendien de vervanging van de WKK en CV ketels op het programma. Volgens een eerste onderzoek komen hier gaswarmtepompen en HR ketels voor in aanmerking. Investering € 260.000,--.

Dat is een mooie zaak. Zeker die laatste investeringen zullen hun "geld" zeker wel op gaan brengen. Want de "warmteverbruikslast" is zowel bij particulieren als in kantoren de allergrootste verbruikspost. Zowel op het vlak van "milieu" (fossiel energieverbruik). Als op het vlak van de pecunia.

Gemeente Emmeloord: ga zo door, jullie komen d'r wel met blijvende inzet en natuurlijk ook: met medewerking van bewuste gebruikers van het gebouw.

Met dank voor de medewerking en een tipje van de sluier van de verbruiks-realiteit in zo'n groot "kantoor"gebouw. Een foto met een actueel "shot" van het display in het gemeentehuis staat inmiddels ook in het Newbee stuk.

* Hetgeen beslist ook weer kan gaan veranderen, want de netbeheerders willen dolgraag uitsluitend nog vaste kosten gaan doorberekenen en zijn in de toekomst het liefst van alle variabele kosten af. Voor kleinverbruikers is voor de invoering van het capaciteitstarief een absurd compensatie mechanisme via de energiebelasting in het leven geroepen. Of zo'n bezopen constructie ook voor grootverbruikers zou gaan gelden mag met rede worden afgevraagd. Mochten de variabele transportkosten bij grootverbruik komen te vervallen of fors worden verminderd "ten bate van" extra/hogere vastrechten, en er is geen evenredige "compensatie" via de energiebelasting (lees: totale kWh prijs gaat nog lager worden), gaat de terugverdientijd er nog zwarter uit zien...

19 februari 2010: Een van heel erg veel... Sonnenertrag stroomt bijna dagelijks vol met de meest fantastische PV-installaties. Heul erg veul komt daarbij natuurlijk uit Duitsland, das Sonnen Königreich auf Erde. Erg veel van die installaties gaan de 10 kWp soms ver te boven, een installatiegrootte die in Nederland zeer zeldzaam is. De bulk van die fraaie, dakvullende PV-installaties zijn gewoon van particulieren. Jonge gezinnen, zakenmensen, boeren, nijverheidslui, ambachtslieden, scholen, notarissen, Bürgerbeteiligungsprojekten, idealisten, geldterugverdieners, winkeliers, renteniers, pensionado's, investeerders, whatever. En allemaal hebben ze vet geïnvesteerd. En die investering verdienen ze gegarandeerd terug, met VASTE invoedingstarieven, die minimaal TWINTIG jaar geldig zijn en geldig blijven. Tegen de tijd dat het invoedingsregime afloopt hebben ze hun systeem al lang weer "terugverdiend". En, het allerbelangrijkste: ze kunnen dat van tevoren zeer nauwkeurig en met een kinderlijk simpel rekensommetje zelfstandig berekenen.

Vandaar dat ze bakken met geld in die blauwe en zwarte dingeskes steken... Goed voor de economie, noemen "we" dat. Iets wat "men" in Nederland verdomt om te begrijpen...

Een hele leuke uit de Duitse deelstaat Hessen ditmaal. "Onkel Karl" uit Linden. Slechts 10,08 kWp "klein". Aber wass für ein phantastischen Anlage! Iets van een schuur van een paarden manege zo te zien. Een zeer zonnige manege. Leuke vakantiebestemming...

<<< Foto van de Sonnenertrag inschrijving van "Onkel Karls Hütte" met dik 10 kilowattpiek aan EP Tech modules (vermoedelijk van deze leverancier). "Sinds 11 februari 2010 maken wij stroom", vermeld het plaatje apentrots. Let op de uitsparingen voor de lichtvensters. © B. Heep, zie SE pagina (klik daar op foto voor mooie uitvergroting)

18 februari 2010: De e-mail van de week... Polder PV krijgt "nogal" wat e-mail binnen. Met de meest ingewikkelde vragen, verzoeken, en wat niet al. De webmaster kan ze onmogelijk allemaal beantwoorden, maar doet zijn stinkende best. De mooiste deze week begon met deze tale-telling aanhef. Hoe zou dat nou toch komen?

Niets meer aan toe te voegen (gefeliciteerd met de uitstekende, groene intentie!). Voor masochisten: hier verder lezen. En als u 1 maart a.s. toch een leuk gokje wilt wagen, kunt u hier mogelijk meer van uw gading vinden. Vergeet de beroemde SDE tabel van Polder PV niet, die u tevergeefs bij EZ, Agentschap NL, CertiQ, Netbeheer Nederland, MilieuCentraal, VROM, EnergieNed, Meer Met Minder, Energieraad, DE Koepel, ODE, of zelfs Holland Solar zult zoeken...

18 februari 2010: Zonne-energie in Europa 2008 - 9e EurObserv'ER rapport. Een van de onderdelen van het recent uitgebrachte, 171 pagina's dikke negende hernieuwbare energie rapport van de Europese monitoring organisatie EurObserv'ER betreft zonne-energie. Bestaande uit drie hoofdthema's: zonnestroom (PV), kleinschalige thermische zonnecollectoren voor in de gebouwde omgeving, en grootschalige concentrating solar power. Met name voor de eerste twee opties is een fraaie reeks getallen beschikbaar voor de EU27 landen bij EurObserv'ER*. En Polder PV maakte er weer eens een serie mooie grafieken van, voor de periode 2006-2008. Even niet op de positie van Nederland letten in het geheel: de trend blijft zeer gunstig voor EU27, en er zijn enkele marktspelers die de ontwikkelingen domineren en de rest van Europa op sleeptouw blijven nemen. Voor weer een typisch polderiaanse serie illustratieve grafieken van de ontwikkelingen in de EU27, gelieve u te vervoegen op de nagelneu statistiek pagina op Polder PV:

* Waarbij gesteld moet worden dat deze soms fors kunnen afwijken van die van andere bronnen (o.a. Duitse markt)

18 februari 2010: Multikristallijne celrecord alweer verbroken - door Mitsubishi. En alweer is een omzettingsrecord aan gort geslagen, ditmaal weer door een Japanse toponderneming die al heel lang in zonne-energie fundamentele research doet. En ook al jaren goede modules verkoopt, het concern wil de productiecapaciteit uit gaan breiden naar 500 MWp in 2012. Het gaat in het specifieke persbericht zelfs niet eens om een, maar zelfs twee records, voor multikristallijne cellen met twee "diktes", 200 resp. 100 micron (1 µm = een duizendste millimeter, dus 100 micron = een tiende millimeter "dun"). En het komt ook niet zomaar "uit de lucht vallen", want de Mitsubishi Electric Corporation (omzet in het fiscale jaar eindigend in het eerste kwartaal van 2009: ruim 37 miljard US dollar) rapporteerde al in twee voorgaande persberichten, 19 maart 2008, en 18 februari 2009, over hun opmerkelijke prestaties. En het is al het derde opeenvolgende jaar dat ze hun eigen kunnen hebben overtroffen. Daar zit dus jaren van diepgaande kennis en fundamentele research achter, en Mitsubishi gaat die in eigen huis verworven kennis stapsgewijs implementeren.

Mitsubishi (voor de "solar" afdeling, zie deze web intropagina) meldt in hun laatste persbericht van 16 februari 2010 dat ze recent vooral ook vooruitgang hebben geboekt bij het verminderen van de zogenaamde "resistive losses" in de cellen. De harde feiten, bevestigd door het Japanse National Institute of Advanced Industrial Science and Technology (AIST):

(1) Realisatie van een multikristallijne cel van 15 x 15 cm. (225 cm²). en een dikte van 200 micrometer: omzettingsrendement 19,3%, 0,2% hoger dan het vorige record.

(2) Realisatie van een flexibele (!!!) multikristallijne cel van 15 x 15 cm. en een dikte van slechts 100 micrometer: omzettingsrendement 18,1%, 0,7% (!) hoger dan het vorige record. Deze dunne cel werd in 2008 gepresenteerd met een toen al spectaculair rendement van 17,4%.

^^^ Geavanceerd celconcept van Mitsubishi Electric met diverse in eigen huis ontwikkelde technologische innovaties - leidend tot spectaculaire efficiënties die het zweet in de bilnaad van de (monokristallijne) high-power reus Sunpower zou kunnen laten lopen... © First three pictures in this article come from the press release from Mitsubishi Electric

De technologische innovaties zijn drieledig, zie diagram:

Ten eerste hebben de cellen een honingraat-getextureerd celoppervlak (de bovenzijde) wat voor minimale reflectieverliezen zorgdraagt. In het persbericht van 19 maart 2008 berichtte het concern dat die honingraat structuur - die voor het eerst in deze vorm wordt toegepast - een forse "challenge" was. De structuur wordt gemaakt door een combinatie van "laser patterning" en "natte" chemische etsprocedures. Het proces resulteert in een soort van komvormige structuur met een doorsnede van ongeveer 10 micrometer.

Ten tweede heeft het concern een "rear-contact" aan de onderzijde van de cellen ontwikkeld die er voor zorgt dat met name het infrarode deel van het zonlicht niet meer verloren gaat, maar (deels) intern weer de cel in wordt gereflecteerd en aldus kan bijdragen aan het verhogen van de opbrengst. Dit is vooral zeer belangrijk bij steeds dunner wordende cellen, omdat bij afnemende celdikte, het verliespotentieel aan het "niet gebruikte infrarood deel" van het invallende licht groter wordt (de infrarood stralen schieten dwars door de cel heen). De combinatie van deze technieken zorgde al in 2009 voor een rendement van 19,1% voor de 200 micron dikke cel.

Ten leste: verlaging van de interne weerstandsverliezen. Een klein deel van de potentiële opbrengst gaat verloren door de "contactweerstand" tussen het silicium in de cellen en de metalen geleiders om de stroom af te voeren. Dit wordt bereikt door voor het aanbrengen van de geleiders, de zonnecel wafer op een niet nader gespecificeerde wijze (??? chemisch ???) te "behandelen", waardoor de uiteindelijke contactweerstand met 4% blijkt af te nemen t.o.v. "onbehandelde" wafers. Dit resulteert volgens Mitsubishi in 0,2% rendements-winst over de hele cel doordat het output vermogen met (bijna) 1% toeneemt, van 4,16 tot 4,2 Watt.

Eerder werd door Mitsubishi gerept van innovaties op het vlak van het verminderen van "emitter loss" op de p-n grenslaag in de (positief geladen) n-laag van de cellen (introductie van een dunne, "lightly doped" emitter laag), en forse reductie van de beruchte "schaduwverliezen" van de "gezeefdrukte" elektrode op de voorzijde van de cellen door een ander systeemontwerp (25% reductie van die verliezen).

De combinatie van de hierboven toegepaste technieken omvatten een respectabele hoeveelheid van 59 Japanse en 8 internationale patenten.

^^^ Twee foto's van de record cellen uit het persbericht van Mitsubishi Electric. Let met name op de rechter cel: een ogenschijnlijk "doodgewone" multikristallijne cel, maar slechts 100 micrometer "dik", buigzaam, en desondanks ook al met spectaculair omzettingsrendement...

Het concern gaat massaproductie technologie (verder) ontwikkelen om maximaal te kunnen gaan profiteren van deze behaalde toprendementen en om deze pracht-cellen ook daadwerkelijk in de commerciële productie te gaan opnemen. Het vorige persbericht van 18 februari 2009 repte van incorporatie van dit soort cellen in modules vanaf het nieuwe "fiscale jaar" wat in Japan van 1 april tot en met 31 maart loopt. Dat zou kunnen betekenen dat dit voorjaar al met de implementatie zou kunnen worden gestart...

Inverters
Ook op het vlak van omvormers lijkt er verbetering te komen bij Mitsubishi. In een separaat persbericht van dezelfde datum wordt geclaimd dat de MPPT tracker routine van Mitsubishi's omvormers verbeterd zou zijn, en zelfs bij beschaduwing of stof op de modules tot optimale resultaten zou kunnen leiden. Geclaimd wordt dat onder sommige omstandigheden zo het output vermogen van het PV-systeem zelfs (tijdelijk?) meer dan verdubbeld zou kunnen worden t.o.v. systemen die deze MPPT tracker niet zouden hebben. Wat in combinatie met bovenstaande spectaculaire cel (en dus uiteindelijk naar verwachting: module) rendementen tot zeer goede systeemprestaties zou kunnen gaan leiden.

Nog meer moois: thin-film omzettingsgraad opgekrikt
Nu we toch de focus op Mitsubishi hebben, bij dezen ook maar het gelijktijdig gepubliceerde persberichtje even kort besproken. Mitsubishi heeft zich namelijk ook al op de veelbelovende "thin-film" technologieën gestort en is met wederom spectaculair resultaat om de hoek komen kijken in het mogelijk met verbazing (en mogelijk wat rillingen over de rug) toekijkende PV-wereldje. Het bericht meldt dat het bedrijf (NB: "own evaluation", dus nog niet door onafhankelijk research lab bevestigd) er in zou zijn geslaagd om met een complexe triple-junction silicium pakket een omzettingsrendement bereikt te hebben van maar liefst 14,8% op een dunnelaag pilot cel van 5 bij 5 millimeter. Daarbij zou de voorste laag de kortgolvige delen van het zonnespectrum omzetten, en de onderste laag de langgolvige delen. Innovaties bij deze compleet andere benadering (wederom: bomvol Japanse en internationale patenten afgespijkerd) betreffen specifiek geselecteerde/ontwikkelde halfgeleider materialen die bepaalde delen van het zonlicht spectrum optimaal kunnen afdekken, hoge kwaliteit dunnefilm depositie apparatuur, en het reproduceerbaar kunnen manipuleren van de "textuur" (oppervlaktestructuur) van de afzonderlijke, transparante elektrode lagen. Uiteraard moet hier nog het nodige aan onderzoek en, vooral, schaalvergroting (celgrootte) en proces-opschaling gebeuren. Maar het geeft wel aan dat dit niet zomaar een "willekeurige" onderneming in de PV-sector is. Er valt nog veel te verwachten van dit bedrijf, that's for sure.

<<< Nieuwe "4 busbar" module van Mitsubishi Electric met 5x 10 = 50 stuks 156x156 mm. cellen. Door nieuwe bedradings-schema's blijven de verbindingen zo dicht mogelijk bij elkaar en kunnen interne weerstandsverliezen worden geminimaliseerd. Ik kreeg een datasheet in handen van nog krachtiger exemplaren met zelfs 60 cellen. Type: PV-TJ ###GA6, ### is 210, 220, 225, 230, of 235 Wp. Foto genomen in de beursstand van RA6 uit Grasheide, Intersolution 2010 in Gent, 16 januari 2010.

Tot slot: "four-bar" celtechnologie in nieuwe Mitsubishi modules
En alsof dat allemaal niet genoeg is besluiten we met nog een cel/module innovatie bij Mitsubishi Electric, wat mogelijk niet voor niets als slogan "Changes for the better" uitdraagt. Want op de Intersolution beurs in Gent (16 januari 2010) kwam ik in een stand van het op kwaliteit gefocuste systeemhuis Ra6 uit het Vlaamse Grasheide (Putte, provincie Antwerpen) fraaie nieuwe multikristallijne modules tegen met zonnecellen met maar liefst vier zogenaamde "busbars" (waarbij gesteld moet worden dat modules met drie busbars per cellenrij nog niet eens zo dik gezaaid zijn). Het zijn strak gemaakte modules, met grote aandacht voor technologische optimalisatie, een goed doordacht bedradingsconcept (minimale afstand tussen de "ingaande" en "uitgaande" contacten) om inwendige weerstandsverliezen binnen het module te beperken. En nu dus als wereldprimeur ook nog 4 geleiders per cel om de stroom die de cellen genereren zo snel en efficiënt mogelijk af te voeren (de filigrijn dunne bedrading op de celvoorzijde is ook al geoptimaliseerd om zo min mogelijk celoppervlak te bezetten). Volgens een medewerker van RA6 is dit een behoorlijk technische prestatie, het schijnt namelijk nogal lastig te zijn om de lange benodigde vier metaalstrips zonder "knikken" op een decente manier volautomatisch te verwerken en strak op de celrijen te krijgen. Volgens een datasheet wat ik mee kreeg zijn deze modules al verkrijgbaar in vermogensklassen van 210 tot en met 235 Wattpiek (12,7 - 14,3% module rendement, met tolerantie van +/- 3%), al was het exemplaar wat ik fotografeerde van een lager vermogen (en: 10 cellen minder). Blijkbaar zijn ze nog zo nieuw, dat ik ze nog niet op de website van Mitsubishi kon vinden...

Detailopname van een cel van het hierboven getoonde module met duidelijk zichtbaar de filigrijndunne "primaire" elektrische bedrading (horizontaal), en de vier vertikaal verlopende "busbars" die de elektriciteit van deze primaire bedrading zo efficiënt mogelijk af laten vloeien naar de junction box van het module. De brede witte banden om de cel heen is de tussenruimte tussen de cellen onderling (zichtbaar witte inbeddingsfolie van het module). >>>

Meer zonnecel/module e.a. efficientie records vindt u HIER.

http://global.mitsubishielectric.com/news/news_releases/2010/mel0775.pdf (integrale Mitsubishi persbericht van 16 februari 2010 over het nieuwe multkristallijne dubbelrecord)
http://global.mitsubishielectric.com/news/news_releases/2010/mel0776.pdf (persbericht over het 14,8% rendementsrecord op een kleine triple-junction dunnelaag kristallijne cel)
http://global.mitsubishielectric.com/news/news_releases/2010/mel0777.pdf (persbericht van dezelfde datum met aankondiging nieuwe MPPT tracker technologie voor de omvormers van Mitsubishi)
http://global.mitsubishielectric.com/news/ (andere en eerdere persberichten van Mitsubishi Electric)

18 februari 2010: Zonnekoorts in ... Enschede. Je kunt tegenwoordig geen gemeentelijke website meer bezoeken of je wordt opgehitst met knallende berichtgeving over "de aankomende Nationale Tombola" genaamd SDE 2010, open op 1 maart a.s. Waarschijnlijk al op diezelfde dag vet overtekend, en dat was het dan weer voor een jaar tijd (voor de "kleine categorie", effectief dit jaar slechts van toepassing op installaties vanaf 1,000 tot en met 7,500 kWp). De ene gemeente overschreeuwt de volgende, soms wordt er nog eens een lucratieve extra slagroompunt in de vorm van een volslagen krankzinnige 2,50 tot zelfs DRIE Euro per Wattpiek (in de vet in de slappe was zittende gemeente Bloemendaal) gemeentesubsidie op aanschaf van het moois gegeven. Het is een groot gekkenhuis wat de "sector" inmiddels tot waanzin drijft ("hoe moet ik in Gaia's naam een offerte gaan opmaken, en welk absurd bedrag "mag" ik met deze heisa voor dat leuke systeempje gaan rekenen?"...).

Afijn, U zoekt het verder maar uit met het moois, de aanbiedingen zijn al lang niet meer te tellen, en de ene belooft nog hogere "gouden" bergen dan de andere. En dat met maar 69 miljoen te vergeven, 1 maart a.s. ... Dan zal ik af en toe weer eens een vileine opmerking plaatsen als een willekeurige leesblinde gemeenteambtenaar weer eens een scheef schaatsje gereden blijkt te hebben. Zoals in dit kopje wat ik op de site van de gemeente Enschede (die van de vuurwerkramp) vond. Wat klopt er niet in onderstaande stukje?

(Tip: wat voor "regeling" gaat er op die nu al beruchte 1 maart a.s. precies "officieel van start"? En wat wordt er hierboven beweerd? Juist ja!)

Zelf "knallen" met zonnestroom in Enschede. Wie volgt?
Ach, we zullen het verder maar als een onschuldig bedrijfsongevalletje beschouwen. Want Enschede laat donderdag 18 februari 2010 in ieder geval zelf al een leuk systeempje plaatsen á raison van 146 PV-modules, ik zie het spreekwoordelijke "vuurwerk" daarvoor alweer de lucht in gaan... De modules komen op het "glazen" Stadskantoor aan de Hengelosestraat in de noordwest hoek van de stad. Ze zijn woensdag al op het dak gehesen. De installatie gaat plaatsvinden onder het goedkeurend oog van milieu wethouder Jelmer van der Zee. En wordt uitgevoerd door Kropman Installatietechiek uit de stad. Planning oplevering: op de dag van de Nationale Tombola, 1 maart 2010. Verwachte opbrengst van de installatie (typisch weer): "verbruik van 10 huishoudens". Rekenen we daarvoor het veelvuldig gekopieerde 3.500 kWh/jaar, zou die installatie dus 35.000 kWh per jaar kunnen gaan opleveren. Als we dan ook nog rekenen met de eveneens veelvuldig gekopieerde (doch waarschijnlijk in heel veel gevallen veel te conservatief gestelde) 850 kWh/kWp.jaar, zou dat systeem dan mogelijk iets in de ordegrootte van een respectabele 41 kWp groot kunnen zijn. Wat neer zou komen op modules van ongeveer 280 Wattpiek per stuk. Ik ken wel wat modules met zo'n hoog nominaal STC vermogen, dus dat kan best kloppen. Een respectabel systeem waar we er meer van willen zien in Nederland.

Dit specifieke systeem is niet gesubsidieerd volgens de website "Doe Groen...". Wel wordt gezocht naar "subsidies voor soortgelijke projecten". Dus de gemeente heeft duidelijk de smaak te pakken. Lekker is dat, zonnestroom van eigen gebouwen opwekken. Waarschuwing Polder PV: kan tot extreme verslaving en tot knallende ruzie met de netbeheerder en/of stroomleverancier leiden. Maar: oorlogen zijn om minder begonnen. En het gaat om volslagen onschuldig, doch extreem duurzaam en zeer toekomstgericht "volksvermaeck"... Ik zeg: Gewoon Doen!

De gemeente heeft ook een actie lopen "Doe Groen, dat scheelt"*, voor zonne-energie op scholen. Niet mijn kreet, maar alla, knallen met die zonnepanelen en zelf donkergroene stroom opwekken. Enschede: gaat zo voort!

* Let op het "dompertje" van een van de inwoners die meedeed op Gathering Tweakers...

** Nagekomen: RTL had een kort berichtje met foto: het betreft multikristallijne modules op open frame constructie en een relatief lage hellingshoek. Zie:
http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=107618

http://www.enschede.nl/nieuws/01026/ (nieuwsbericht op de website van gemeente Enschede met een "verschrijving" van een ambtenaar)
http://www.tctubantia.nl/regio/enschede-haaksbergen/6260257/Laat-nu-de-zon-maar-komen.ece (Gemeente Enschede laat donderdag 18 februari 2010 een fors PV-systeem plaatsen op het Stadsbouwhuis...)
http://www.typischalmelo.nl/news/34575/Zonnepanelen-op-stadskantoor (foto met van der Zee die een DC kabel lijkt aan te sluiten)

16 februari 2010: Maximale verwarring in Duitsland. Lees de bijdrage op de duurzame energie nieuwspagina over de "verwarring" die CDU minister Röttgen zaaide m.b.t. de Duitse kerncentrales, en de "verwarring" rond zonnestroom ondersteuning bij de oosterburen door een artikel van Wirsol...

16 februari 2010: Polder PV heeft weer een PV-newbee: gemeentehuis Emmeloord (NOP)! Het is alweer een tijd geleden dat de laatste "PV-newbee" zich spontaan meldde bij de webmaster om opgenomen te worden in de fraaie verzameling nieuwkomers in zonnestroom op de Polder PV website. Natuurlijk zijn er desondanks alweer heel wat kersverse producenten van dat lekkere groene (blauwe? gele?) spul bijgekomen in ons polderlandje. Of ze nu wel of geen SDE subsidie krijgen, welkom zijn ze allemaal. Al blijft de groei in Nederland natuurlijk onverminderd slakketraag t.o.v. de stormachtige marktontwikkelingen in de buurlanden. Dat laat onverlet dat er dappere iniatieven genomen blijven worden, en die moeten we waar dat kan eren en in de schijnwerpers plaatsen. Want eens zal de wal het schip keren, en ik hoop dat dat moment dichterbij is dan menig "fossiel-nucleair belanghebbende" wenselijk acht...

Een van die initiatieven waar ik recent op stuitte was het gemeentehuis van Emmeloord. Een mooie, ruim 25.000 inwoners tellende gemeente in de Noordoostpolder. De polder waar recent "nogal" wat over te doen is geweest, en waar de schoonste duurzame energie (stroom) opties genaamd windenergie en zonnestroom soms tegen elkaar uitgespeeld lijken te worden door partijen met niet synchroon lopende "belangen". Polder PV presenteert dit mooie, navolgenswaardige initiatief, op de actuele PV-newbee pagina.

15 februari 2010: Franse energiegiganten lusten wel pap van zonnestroom: GDF SUEZ wil 33 MWp PV-centrale. Na de "hernieuwbare" tak van het grootste energie staatsbedrijf ter wereld (EDF Energies Renouvelles) die de tot nu toe grootste PV centrale van 7,1 MWp bij Narbonne in het zuid-Franse departement Aude (11) heeft gerealiseerd (First Solar CdTe project), gaat nu de volgende energiereus serieus werk maken van zonnestroom. Want als je dat allemaal om je heen ziet gebeuren (135 MWp in eerste half jaar 2009 in Frankrijk, zie link hierboven) wordt je er vanzelf mee besmet natuurlijk. GDF SUEZ, een energiemoloch waar de Belgen nog dagelijks schrik van hebben (hun "markt" blijft de facto gedomineerd door het door GDF SUEZ opgevroten Electrabel, alle "liberalisering" ten spijt), is "om". Het 200.000 werknemers hebbende en in 2008 ruim 83 miljard Euro omzet draaiende GDF Suez zat al aardig in windenergie (525 MW medio 2009 geïnstalleerd), en natuurlijk de monopolisten "klassieker" waterkracht (3.714 MW). En nu gaan ze in de Alpen in de bomvol energie zittende Durance vallei bij het plaatsje Curbans in het uiterste noorden van het departement Alpes-de-Haute-Provence (04) een 33 MWp zonnestroom project realiseren. Volgens het persbericht op de website van de grote energieboer uit Frankrijk de grootste van "La Grande Nation". GDF Suez streeft ernaar om in 2013 reeds totaal 10 GW aan hernieuwbare stroom capaciteit in portfolio te hebben, waarvan 2% (200 MWp) aan PV-centrales.

^^^ Lokatie van twee zonnestroomprojecten in de Franse west-Alpen nabij het Lac de Serre Ponçon. Rechts het E.ON 5 MWp project bij Lauzet-Ubaye (gerealiseerd), links het in augustus 2011 op te leveren geplande 33 MWp GDF SUEZ project bij Curbans aan de zuidzijde van de Durance vallei. © Michelin 245 1:200.000 Provence Côte d'Azur (symbols and bold texts added by Polder PV)

Projectdata (aanvulling 12 juli 2010):

• 33 MWp op een lokatie.
  
  
• 145.000 modules van - aanvankelijk - niet gespecificeerd type. Dat zou neerkomen op een module grootte van 228 Wp per stuk, wat dus vrijwel zeker een multi- of monokristallijn model zou moeten worden (dus geen First Solar modules zoals concurrent EDF die exploiteert, het krachtigste CdTe dunnelaag module van First Solar is momenteel "slechts" 77,5 Wp). Later werd bekend dat de Chinese reus Yingli Solar modules zal gaan leveren, zie bericht van 12 juli 2010. Yingli verkoopt de modules tussen oktober 2010 en april 2011 aan de Spaanse projectontwikkelaar Maetel, onderdeel van de industriële tak van de A.C.S. groep (een van Europa's grootste concerns op het gebied van infrastructuur ontwikkeling). Maetel zorgt voor de bouw van de centrale als "EPC" bedrijf. EPC staat voor Engineering, Procurement, and Construction (Wikipedia), Maetel is dus de hoofdaannemer die delen van het werk door onderaannemers kan laten uitvoeren. De aanschaf van de modules van Yingli kan onder het hoofdje "procurement" worden ingepast.
  
  
• Verwachte jaarlijkse productie: 43,5 miljoen kWh, wat neerkomt op een genormeerde "specifieke" opbrengst van 1.318 kWh/kWp.jaar (slechts bijna anderhalf maal zoveel als in Nederland gehaald kan worden met optimaal uitgevoerde installaties die 900 kWh/kWp.jaar kunnen halen, soms fors meer).
  
  
• Dit zou - typisch in dit soort presentaties - neerkomen op het jaarlijkse stroomverbruik van 14.500 huishoudens (er wordt hier terecht bijgezet "excluding heating"). Wat voor deze contreien blijkbaar neer zou komen op een rekenfactor van 3.000 kWh/huishouden per jaar. Een relatief lage waarde, in Nederland wordt vaak een gemiddelde van 3.500 kWh/jaar genoemd, al wordt in EnergieNed statistieken (stadswarmte rapportages) al jaren gerekend met dik 4.100 kWh/jaar gemiddeld per huishouden (waarbij het nauwelijks uitmaakt of het een "gas" dan wel "stadswarmte" huishouden betreft).
  
  
• Curieus... De bespaarde CO2 uitstoot wordt door GDF SUEZ gesteld op 120.000 ton/jaar. Waarbij blijkbaar wordt gerekend met een factor van 2,75 kg/kWh (verwachte) jaarproductie, wat bezopen is. Tja, als je dan ook een "fuel oil power plant" als referentie gaat nemen, is het makkelijk tonnen extra uitstoot vermindering in rekening te brengen. Realiteit is natuurlijk dat in Frankrijk de elektriciteitsmix gedomineerd blijft worden door kernergie (78,3% in 2004, een groot deel van de productie word 's nachts op het Europese net gedumpt voor absurd lage kunstmatige prijzen), en oliecentrales slechts 1% van de stroomproductie voor hun rekening namen. Die kerncentrales blijven gewoon doordraaien, dus dit is weer eens typisch een extreem misleidende berekening van een groot (Frans) energiebedrijf. NB: SenterNovem hanteert als "CO2 vermeden equivalent" voor Nederland al jaren een factor van 0,566 kg CO2/kWh. Dat is een verschil van bijna een factor 5...
  
  
• Oppervlakte van het op te richten moois zou 150 "acres" zijn, gelijkstaand aan 607.028 m² of 60,7 hectare. Dat komt neer op een "pakkingsgraad" van 1,84 ha/MWp. Dat is alweer een stuk "efficiënter" dan de 2,58 ha/MWp van het uit BP solar modules bestaande 45 MWp "Köthen II" project in Sachsen-Anhalt in oost Duitsland, wat van iets minder krachtige modules (waarschijnlijk plm. 220 Wp) gebruik maakt (zie ook rapportage op RGE Energy AG website). Dat Köthen II project lijkt gebruik te maken van enkelvoudige, vaste frames (bericht van 14 november 2009). Voor "Curbans" is niet duidelijk hoe de opbouw van de modules zal zijn. Dat kan een belangrijke factor zijn die de pakkingsgraad fors zal beïnvloeden.
  
  
• Het geplande Curbans project, wat in augustus 2011 opgeleverd zou moeten worden, ligt volgens het Engelstalige persbericht op een plateau op "3.280 feet" hoogte, dat is ongeveer 1.000 meter boven zeeniveau. Het merkwaardige is echter dat op die hoogte ik geen "plateau" van die omvang kan vinden op mijn zeer gedetailleerde TOP 25 kaart van die regio*. Wel een iets noordoostelijk van het dorp gelegen platte heuvelrij genaamd "Les Collets", maar dat ligt slechts op iets meer dan 700 meter boven zeeniveau. Afijn. Er zullen ongetwijfeld nadere berichten gaan volgen met de details over lokatie e.d.
  
  
• Projectmanagement: GDF SUEZ heeft daarvoor een speciaal bedrijf opgezet wat de constructie en exploitatie van het Curbans project moet gaan realiseren. Daartoe zijn de volgende financiële partners ingestapt. (1) EuroFideme 2 (vervolg project van het in Parijs zetelende Natixis Environment & Infrastructure, een zogenaamde "asset management company" wat al 330 MW aan hernieuwbare energie projecten in portofolio schijnt te hebben). (2) SEIEF, "South Europe Infrastructure Equity Finance fund focused on public private partnership investments". Een zogenaamd private equity fund, dochter van de Dexia groep, en gecofinancierd door de European Investment Bank (EIB). De projectkosten zijn (nog) niet bekend.
  
  
• Volgens persbericht titel "France's largest photovoltaic solar power facility". Ach, dat horen we vaker. Atoomconcurrent E.D.F. bouwt namelijk alweer een tijdje aan de eerste 26 MWp van het geplande 76 MWp Gabarran project in Les Landes. Dus GDF SUEZ moet wel opschieten, anders gaat het "niks" worden met die claim...
  
  
• Leuke noot: dit GDF SUEZ project is niet heel erg ver verwijderd van de 5 MWp PV-installatie die alweer een ander gigantisch energieconcern, E.ON, als instap in de wond're wereld der zonnestroom bouwt middels hun Malibu dunnelaag vehikel aan de andere kant van het Lac de Serre Ponçon in Lauzet-Ubaye. En waarvan E.ON zelf in hun persbericht claimt dat die wel 1.400 kWh/kWp.jaar gaat halen aan genormeerde jaaropbrengst (al benoemen ze dat weer eens ouderwets met een absoluut verboden kolenterm)...

* Map: IGN TOP 25 3338 ET 1:25.000 Gap Montagne de Ceüse.

http://www.gdfsuez.com/en/news/press-releases/press-releases/?communique_id=1181 (persbericht van GDF SUEZ van 10 februari 2010)

http://www.dexia.com/e/news/press-release-desc.php?id=2875&p=200 (persbericht van 30 maart 2006 over eerste "closing" van het SEIEF fonds)
http://www.eurofideme2.com/ (investeringsmaatschappij in hernieuwbare energie projecten)

13 februari 2010: Grondig rapport over de hernieuwbare toekomst van België. Onze zuiderburen blijven de gemoederen bezighouden. Er is zojuist door Edora, de "Fédération des producteurs d’énergie renouvelable", zeg maar een Belgische variant van de DE Koepel in Nederland, namelijk een doorwrocht Engelstalig document gepubliceerd genaamd REPAP, "Renewable Energy Policy Action Paving the Way towards 2020". Dit boekwerkje bevat een forse serie getallen, tabellen, grafieken, prognoses, en wat dies meer zei over de grote potenties van hernieuwbare energie bij de zuiderburen. Het is uitgebracht als referentie studie voor de verplichting van alle Europese landen - dus ook België - om in deze zomer reeds concrete plannen klaar te hebben die door de EU moeten worden goedgekeurd*. Een soort stok achter de deur om politici bij de leest te houden, om zeer concrete doelstellingen en actiepunten te formuleren, en als "uit te voeren beleid" in eigen land om de hoge Europese ambities op het vlak van duurzame energie daadwerkelijk te gaan invullen.

* In juni 2010 moet volgens William Gillett, Head of Unit for Renewable Energy, Executive Agency for Competitiveness and Innovation [European Commission], elk land het National Renewable Energy Action Plan (NREAP) klaar hebben (voorwoord in het net gepubliceerde 9th EurObserv’ER Report, pdf).

Ik ga u niet vermoeien met een uitgebreide analyse van dit geweldige rapport, u mag uiteraard zelf grasduinen. Wel een paar byzondere punten, voornamelijk wat betreft zonne-energie.

Edora claimt namelijk dat volgens hun bronnen, zonnestroom in heel België eind 2009 al op een spectaculaire 304 MWp zou zitten qua realisatie. Dat is alweer 8 MWp meer dan ik na herberekeningen op basis van de laatste VREG cijfers heb gemaakt (zie intro tot de VREG data).

^^^ Realized capacities in photovoltaics and windenergy, respectively, for tye years 2005-2009, according to Edora (Federation of renewable energy producers in Belgium). Capacity for solar in 2009 in Belgium deviates slightly from that calculated by Polder PV on basis of data published by VREG, CWaPE and BRUGEL (added: approximately 296 MWp). Gerealiseerde vermogens bij zonnestroom (links) resp. windenergie (rechts) in heel België tussen 2005 en 2009. De groei is voor beide hernieuwbare opties stevig ingezet door krachtdadig beleid en goede, stabiele incentive regimes. Let op dat het eindcijfer van 304 MWp voor PV in 2009 iets afwijkt van de cumulatie zoals berekend door Polder PV op basis van het bekende cijfermateriaal van de afzonderlijke marktwaakhonden (VREG, CWaPE, resp. BRUGEL), namelijk ongeveer 296 MWp. Graph © Edora, published in separate presentation (pdf) published with the "National Renewable Energy Source Industry Roadmap Belgium" by Edora (pdf). Documents on this webpage.

Verder:

• In hun berekeningen gaat Edora uit van een haalbare opgestelde capaciteit aan hernieuwbare elektra genererende productie installaties van 11.683 Megawatt in 2020, waarvan 3,44 GWp fotovoltaïsche capaciteit zou moeten kunnen zijn (ruim 29% van het totaal opgestelde hernieuwbare vermogen). Voor de goede orde: dat is ruim elf maal zoveel dan er in 2009 volgens Edora stond opgesteld in België, en ruim 57 maal zoveel dan er in Nederland in dat jaar zou zijn geaccumuleerd.
  
  
• Met dat blijkbaar door Edora als haalbaar geachte PV-vermogen wordt vervolgens zeer conservatief gerekend met een output van 850 kWh/kWp.jaar (met een apert foute berekening bovendien, middels het steenkolenbegrip "full load hours", wat nonsens is omdat 's avonds PV-systemen niet kunnen werken). Waarmee Edora rekent met 2.924 GWh zonnestroom productie haalbaar in 2020, bijna 10% van de totale hernieuwbare stroom-mix verwacht voor dat jaar (verder gedomineerd door windenergie: ruim 9 TWh wind op zee, 7,7 TWh wind op land). Gezien de nu al zeer goede productie van Belgische PV-installaties (Sonnenertrag 2009: gemiddeld 958 kWh/kWp!), en de voortgaande kwalitatieve verbeteringen van zonnecel-, inverter, en systeemtechnologie, moet volgens Polder PV echter met een fors hogere impact rekening worden gehouden.
  
  
• Voor hernieuwbare warmte rekent Edora op een haalbare 6,384 MW aan thermische zonnecollector capaciteit (bijna 27% van het totale hernieuwbare vermogen, wat verder gedomineerd wordt door diverse biomassa opties, 14,7 GW).
  
  
• Met dit thermische zonnecollector vermogen zou in 2020 6.584 MWth aan energie opgewekt moeten kunnen worden, wat ruim 9% van de totale, door vaste biomassa (NB: off-grid) gedomineerde hernieuwbare "warmte mix" zou zijn.
  
  
• Ook voor transport wordt op flinke groei van hernieuwbaren gerekend, totaal in 2020 843 ktoe ("kilotonne of oil equivalent"), deels geïmporteerde biobrandstoffen.
  
  
• Alles bij elkaar genomen wordt door Edora gerekend op een mogelijk marktaandeel van 15,88% van hernieuwbare energiebronnen in de totale energie consumptie bij een "moderaat" consumptie (groei) niveau, en mogelijk zelfs van 17,76% bij een laag energetisch consumptie niveau in 2020 (o.a. bevorderd door actieve maatregelen die energie besparen en de energie efficiëntie verhogen). De aandelen van de drie "hoofdenergie" modi zouden bij een "moderaat" consumptieniveau in 2020 opgelopen kunnen zijn tot 8,2% voor de transport sector ("vervoer"), 14,4% voor het marktsegment "warmte- en koeling", en zelfs tot 27,5% van de totale energievraag voor de elektriciteits-sector. Let wel: de nationale doelstelling van België om aan de "20% in 2020 taakopdracht" van de EU te kunnen voldoen, is "slechts" 13% duurzame energie. Waarmee Edora dus een ambitieniveau weergeeft voor de groei van duurzame energie wat een stuk verder gaat dan de "de facto" opgelegde EU doelstelling voor België.
  
  
• Edora is ook nogal "voortvarend" in het eisen van uitbreiding van elektriciteitsnetten, en, vreemd genoeg, in de creatie en uitbouw van "slimme" netten (die in het vele malen grotere Duitsland nog helemaal niet bestaan, maar waar wel al 16% duurzame elektriciteit is gerealiseerd...). Edora lijkt haar eigen pretenties op dat vlak ook niet helemaal serieus te nemen, want de secretaris van de organisatie stelde in een stuk op Energeia van 12 februari 2010: "Feit is dat de Smartgrid vandaag niet meer is dan een schim aan de horizon - een mythe - maar wel een prioritaire voorwaarde." We zullen gaan zien hoe snel dat "smart grid" er dan wel zal gaan komen, wat daar allemaal dan wel zo "byzonder" aan zal zijn, hoeveel dat dan wel zal gaan kosten, en wie al die mooie tierlantijnen dan wel zal moeten gaan betalen (verhoging transport vastrechten????)...
  
  
• Wel serieus is dat in België "hernieuwbaar" nog geen voorrang op het net schijnt te hebben. Edora maakt zich er terecht sterk voor dat die absolute voorrang er gewoon moet komen. Zoals in de Nederlandstalige samenvatting gesteld: "Bovendien moeten er garanties komen voor de prioritaire netaansluiting en distributie van stroom uit hernieuwbare energie, hetgeen op dit moment zeker nog niet verworven is."

Hoe de voorspellingen en/of de marktgroei preferenties van Edora daadwerkelijk in de praktijk uit zullen gaan pakken is natuurlijk koffiedik kijken en van vele factoren afhankelijk. In ieder geval heeft de hernieuwbare energiesector in de vorm van de actieve lobbyorganisatie Edora nu een dijk van een rapport neergezet waar de federale en gewestelijke Belgische autoriteiten niet omheen kunnen, en waar ze hopelijk veel beleid op zullen gaan voeren.

Nu de Nederlandse hernieuwbare energiesector nog: jullie hebben maximaal tot de lente de tijd, want daarna is het veel te laat. Tegen die tijd is er immers al lang door de door fossielen gedomineerde sector in ons land "besloten", wat zij denkt dat er in het nog verafgelegen jaar 2020 aan hernieuwbare energie bij "mag" van hen...

http://edora.org/doc/news_29/100211_CP_etude_repap_versionNL.pdf (Nederlandse samenvatting van het Engelstalige rapport)
http://edora.org/doc/news_29/100211_presentationCPfin.pdf (presentatie met diverse grafieken)
http://edora.org/doc/news_29/EDORA_Belgian_industry_roadmap_Final.pdf (het volledige rapport, 47 pagina's)

7/11 februari 2010: Hernieuwde update PV-markt België. Ik heb het laatste jaar veel aandacht besteed aan de marktgroei van zonnestroom bij onze Nederlandstalige Vlaamse zuiderburen. België is uiteraard groter en omvat naast Vlaanderen ook nog de "gewesten" Wallonië en de hoofdstad Brussel. Na een "verzoek uit Amerika" over meer info over de rest van België, groef de polderman maar weer eens in de archieven, moest daarbij wel zijn wat verroeste Frans weer eens oppoetsen, verdwaalde hij bijna in de typisch Franse bureaucratie (Nederland heeft daar helaas onder Napoleon veel van overgenomen...), maar vond uiteindelijk de nodige bruikbare informatie.

Getriggerd door een andere bron waarvan cijfers tot Polder PV zijn gekomen nadat ik de voorlopige groeicijfers had gepubliceerd, ben ik opnieuw naar oudere VREG cijfers gaan kijken, en moest ik tot iets andere conclusies komen. Wat wil namelijk het geval? Net als de Nederlandse certificatie instantie CertiQ (volle dochter van TenneT, feitelijk een EZ instantie), loopt ook de VREG continu tegen "achterstallig onderhoud" van de certificatie producedures aan, en kunnen er installaties die "alsnog worden gecertificeerd" ingeboekt worden in voorgaande jaren (omdat ze toen al aan het net waren gegaan, maar om diverse redenen nog niet officieel konden worden "gecertificeerd". Nu zal dat bij het Nederlandse CertiQ niet zo'n heel erg groot drama zijn, met 150-300 nieuwe kleine PV-systeempjes onder de SDE regeling per maand (en af en toe een biovergister of een verdwaalde windturbien d'r bij). Maar bij de Vlaamse marktwaakhond VREG, waar het gemiddeld om enkele duizenden nieuwe aanmeldingen per maand gaat (voor het overgrote merendeel uiteraard: PV), en waar langdurig het veel te krappe personeelbestand zwaar overbelast was en nog steeds is, is dat natuurlijk een drama.

Polder PV dook in de VREG archieven en haalde de "geupdate" cijfers tevoorschijn. Nog steeds volgt daar voor de Vlaamse markt (inmiddels al bijna 90% van de impact in België op het vlak van geaccumuleerde PV-capaciteit) een respectabele groei van 204 MWp t.o.v. 2008 uit. Met een "bijstelling" van de accumulatie voor 2008 (Vlaanderen: plm. 60 MWp, ongeveer een factor 1,3 maal zo veel als mijn vorige getal) en eerdere jaren als toetje. Mijn met aannames opgezette berekening voor de accumulatie in heel België voor 2009 blijft zoals in de vorige update 263,4 (Vlaanderen) + 30 (Wallonië) + 3 (Brussel) = 296,4 MWp. Een spectaculaire groei van 227 MWp t.o.v. 2008, afgaande op de huidige beschikbare VREG data. Een factor 38 maal zo groot als het huidige bekende "groei"cijfer voor PV in Nederland in 2009 (iets van 6 MWp)...

Uiteraard alles te bekijken op de met weer wat extra (bijgewerkte) grafieken aangevulde pagina:

9 februari 2010: Nog meer tafelzilver verpatst in zonnestroom: Roth & Rau koopt OTB Solar. De in 1994 door Ron Kok opgerichte actieve machinebouwer voor high-tech zonnestroom toepassingen OTB Solar B.V. (onderdeel van de OTB Group B.V.), met hoofdkantoor in een van de "technologische kloppende harten" van Nederland, Eindhoven, wordt verkocht. Het bedrijf maakt o.a. zeefdruk apparatuur voor de productie van de ragfijne geleidende "bedrading" op de bovenzijde van standaard zonnecellen (het zgn. "metallization" proces) en ontwikkelt een industriële inktjet variant met hoog kostenreductie potentieel. Ook maakt OTB Solar volautomatische productielijnen voor de verwerking van kristallijne PV-wafers tot en met volledig uitgesorteerde zonnecellen (hierin zitten ook alle "nat-chemische processen" bij de cellenproductie). Het bekendst werd het bedrijf echter door de geavanceerde DEPx depositie apparatuur die voor anti-reflectie lagen en de "passivatie" van de cellen zorgdraagt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van o.a. een zeer snelle PECVD eenheid, "Plasma Enhanced Chemical Vapor Deposition", waarbij silicium nitride middels een plasma opdamp techniek op de emitter zijde van de zonnecellen wordt aangebracht met een hoge depositie snelheid.

<<< Typische monokristallijne zonnecel zoals het Californische bedrijf Sunpower produceert (cellen zonder zichtbare "bedrading", het zijn complexe "back-contact" cellen met hoog rendement), die een typisch gekleurde, homogene anti reflectielaag krijgen m.b.v. plasma depositie apparatuur ontwikkeld door het Nederlandse OTB Solar. (foto gemaakt tijdens het door KIVI-NIRIA georganiseerde Breukelen symposium op 28 februari 2008) © Peter J. Segaar/Polder PV, Leiden (NL)

Deze apparatuur wordt onder anderen gebruikt door het wereldberoemde Californische Sunpower, wat de hoogst renderende (back contact) commercieel geproduceerde monokristallijne zonnecellen maakt en de modules met de hoogste omzettingsrendementen (315 Wp, er is inmiddels een > 20% rendement hebbend 333 Wp module in voorbereiding). Zie voor twee foto's van de Sunpower cellen onder de bijdrage van Richard van de Sanden van de TU Eindhoven tijdens het Breukelen symposium in februari 2008.

Knauw en de gevolgen
Helaas heeft ook het 150 werknemers tellende OTB Solar een flinke knauw van de crisis gekregen, en moest er vorig jaar al geld bij - het bedrijf draaide verlies. Een kwart van het personeel moest er toen al uit bij OTB. Die "knauw" wordt nu voor de zoveelste maal in de Nederlandse bedrijfshistorie op het vlak van hernieuwbare energie technologie tot een nieuw drama. Want de aandeelhouders van het bedrijf, waaronder de media tycoon John de Mol (...), houden het voor gezien en hebben hun aandelen voor 35,5 miljoen Euro verkocht aan nota bene de grote Duitse "turn-key" machine producent Roth & Rau (eind september 2009 857 werknemers en een omzet van 272 miljoen Euro in 2008). Die beslist gezien moet worden als een "aartsrivaal" (zoals het Financieele Dagblad stelde). Want Roth & Rau zit ook al tot over de oren in de PV-hardware business, en levert al jaren ook o.a. productiestraten voor zonnecellen producenten. Daarmee lijkt het lot van OTB Solar definitief bezegeld, gaan waarschijnlijk alleen de "kersen op de taart" verder ondersteund worden door de nieuwe Duitse eigenaar, en is het niet onwaarschijnlijk dat de "concurrerende onderdelen" van het bedrijf een roemloos einde zullen krijgen binnen de nieuwe constructie.

Een groot deel van de overname som zal trouwens voor de aandeelhouders (naast de Mol ook een nazaat van de oprichter van DAF, Leo van Doorne, en een mede oprichter van het oliebedrijf (...) Petroplus, Willem Willemstein), in de vorm van aandelen Roth & Rau worden uitgekeerd. Slechts 5,5 miljoen Euro zal "cash" worden uitbetaald.

Er werd al een tijd op een beursgang gezinspeeld door OTB, maar dat is alles historie, al is Roth & Rau zelf "natuurlijk" reeds een beursgenoteerd bedrijf. OTB had nota bene een orderportefeuille van een slordige 50 miljoen Euro, eind januari dit jaar... Een zoveelste parel in de steeds donkerder wordende Nederlandse zonnehemel is alweer verloren gegaan en gaat in sterke buitenlandse handen komen. Wat uiteraard voor de meest lucratieve onderdelen van het bedrijf beslist voordelen biedt, maar dan natuurlijk vooral vanuit het standpunt van Roth & Rau bezien, die een zeer interessante marktaandeel uitbreiding in de schoot krijgen geworpen. Lees het persbericht maar eens goed, het staat vol geronk over "far-reaching process of consolidation", "global presence", "further consistent step within our growth strategy", etc. Roth & Rau voorziet weer zwarte cijfers in 2011 na "necessary restructuring change" bij OTB, wat verontrustend nieuws voor de werknemers zou kunnen zijn. Ook al is er een jaar baangarantie verzekerd door de overname kandidaat. Onzekere tijden gaan dat worden. Met "perspectief", dat weer wel.

Het FD repte van een byzondere "bystander", Martijn Bijker, die bij OTB heeft gewerkt. Want hij wil met de niet zo lang geleden gestarte The Solar Cell Company (plannen voor vestiging op het Avantis terrein bij Solland Solar op de grens van Limburg en Nordrhein-Westfalen) hoogrendement cellen/modules gaan maken, en daar zal hij beslist de aan Sunpower geleverde OTB expertise bij nodig hebben. Ook zijn nieuwe bedrijf zou met de gevolgen van deze verkoop te maken kunnen krijgen. Hoe dat uit zal pakken, is vooralsnog moeilijk te duiden.

De lijst van duurzame energie ondernemingen die het onderspit hebben gedolven in ons land, failliet zijn verklaard, verpatst aan het buitenland, of die zelf de kuierlatten hebben genomen*, begint onrustbarend lang te worden. Dat krijg je, als Nederland het blijft vertikken om gezonde industriepolitiek te bedrijven op het vlak van de meest toekomstgerichte bedrijfstak die er is. Ons land en de technologische kennis die het heeft voortgebracht wordt uitverkocht aan de wereld, en wij blijven met de gebakken peren zitten.

Straks alle hardware dan maar uit het buitenland hierheen halen en dan de hoofdprijs gaan betalen? Zonder enig profijt voor onze gitzwarte economie?

* Bijvoorbeeld: de back-contact, "metal-wrap-through" cel/module technologie die ECN heeft uitgevonden wordt nu al door Eurotron in nauwe samenwerking met de Chinese module reus Canadian Solar verder ontwikkeld, en een eerste pilot plant voor de Sunweb cellen wordt niet in Nederland maar in Leoben-Hinterberg in Steiermark (Oostenrijk) gebouwd ...

Bronnen:
Jongh, H. de (2010). Overname OTB Solar. Paradepaardje van Nederlandse zonne-energie in Duitse handen. - Financieele Dagblad nr. 33/dinsdag 9 februari 2010: p. 10. Zie ook de elektronische versie.

http://www.otb-solar.com/solar/2991.html (Engelstalig persbericht op de website van OTB Solar, een vergelijkbaar Duitstalig persbericht is te vinden op de website van Roth & Rau)

5 februari 2010: Uitspraak van de week... Gezien op het Tweakers forum Duurzame Energie deel 17 (vrijdag 5 feb. '10):

Dat is beslist niet het enige bericht van die strekking wat ik de laatste maanden heb vernomen (NB: intekening niet mogelijk voor 31 mei 2010!). En ook m.b.t. de per 1 maart a.s. open gaande "kleine" categorie is de belangstelling "groot".

Als dat allemaal maar goed gaat ...

... niet gek staan te kijken dat het net als de eerste twee jaren weer een tranendal gaat worden met vele buiten de tombola vallende gefrustreerde aanvragers...

Hoe "veel" dat "vele" zal gaan worden, is echter voorlopig nog heel erg dikke koffiedik kijken.

Succes met uw gok, de komende tijd! (het kan ook zonder, module prijzen waren nooit zo laag...)

En als u het allemaal maar gepruts in de marge blijft vinden, dat stomme zonnestroom gedoe, vervoege u dan s.v.p. op de pagina nieuws buitenland van Wind Service Holland, en verbaas u over de record capaciteiten aan windturbines die er wereldwijd tussen neus en lippen door zijn bijgeplempt in "crisisjaar" 2009. Met name in krachtpatser China. Al zijn waarschijnlijk nog (lang) niet alle turbines op het net aangesloten, dat moet nog "effekes" worden geregeld in dat verbazingwekkende land. 31% toename van het mondiale windvermogen tot een reuze "aardige" 157.900 Megawatt (turbine "nameplate" vermogen). En toch ook een niet onaardige productie van 340 Terawattuur per jaar. Dat zijn alweer 85 jaarproducties van Borssele-type kerncentrales aan "variabele" doch extreem goed in de elektra zuipende mondiale netten passende windstroom...:

http://home.kpn.nl/windsh/009-bui.html

5 februari 2010: PV-sector in Duitsland begint zich flink te roeren. Ik krijg de laatste dagen talloze berichten binnen van forse protesten van diverse actoren in de Duitse zonnestroom wereld vanwege de aanzienlijke reducties in de invoedingstarieven (voor nieuwe installaties) die met name het CDU geïmplementeerd wil gaan krijgen (zie o.a. bericht van 17 januari 2010). Die reducties worden als vanouds bewerkstelligd door de zogenaamde jaarlijkse degressie percentages flink op te krikken. Feitelijk neerkomend op een extra, zeer forse degressie, bovenop de reeds 1 januari dit jaar wettelijk vastgestelde (en doorgevoerde) degressie van 9% voor installaties tot en met 100 kWp, en zelfs 11% voor grotere systemen.

Het Bundesumweltministerium, BMU (sinds de regeringswisseling eind vorig jaar met de CDU minister Röttgen aan het hoofd) heeft deze plannen, die al lang van tevoren waren voorspeld door o.a. Photon vanwege de enorme, ook door het BMU zelf extreem onderschatte groei van de afzetmarkt in Duitsland (zie mijn meest recente analyse), reeds uitvoerig van officieel commentaar voorzien (bericht van 24 januari 2010). Reacties uit de PV-business variëren van "onacceptabel" tot "vele banen in de zonnestroom sector op de tocht", en zelfs "Kahlschlag bei der Solarförderung" (Carsten Körnig van de brancheorganisatie BSW). Met aan de andere zijde commentaren als "Überförderung der Solarbranche zurückzuführen" (Röttgen van het BMU). Goed is te zien aan de talloze "zienswijzen", protest-acties, en polemische discussies, dat er vele belangen spelen die in zeer verschillende sectoren in de samenleving wortelen. Het is duidelijk dat de discussie rond zonnestroom een "hochpolitisiertes Thema" is geworden. Zoals vrijwel alle intensieve discussie rond het witheet en steeds omvangrijker wordende "energie- en klimaat dossier" (lees s.v.p. goed: dat tussenwoordje "en" staat er niet voor niets...).

In Tagesthemen via het Deutsche Presse-Agentur wordt zelfs bericht van eendaagse stakingen zoals de actie "Sonnenfinsternis" op 3 februari 2010, waarbij door talloze werknemers met zonnebrillen op een dreigende "zonsverduistering" voor de PV-industrie werd gesimuleerd. Er is zware druk op de politiek gemobiliseerd om "gas terug te nemen" met de geplande degressie verhogingen. En er beginnen, zoals dat heet, "panelen te verschuiven". Niet alleen van de klassieke CDU partner CSU (nog steeds oppermachtig in de gigantische PV-markt Beieren), maar zelfs de liberale (!!!) FDP begint te sputteren, nu grote belangengroepen als de 770.000 leden tellende Industriegewerkschaft Bergbau, Chemie, Energie de druk beginnen op te voeren.

Een van de interessante, en blijkbaar hoog opspelende "uiteenzettingen" tussen de kersverse coalitiepartners CDU/CSU en de FDP betreft de gloeiend hete aardappel van de in Duitsland steeds populairder wordende grote vrije veld installaties op (voormalige, slecht renderende) akkerbouwgronden. CDU wil door extreme degressie voor die klasse feitelijk de (economische) achilleshiel ervan doorsnijden, omdat boeren (traditioneel CDU stemmers) geconfronteerd lijken te worden met stijgende grondpacht prijzen voor vergelijkbare akkers als gevolg van het succes van de grote PV-installaties bij hun collega's. De FDP echter is van mening dat de degressie voor dat soort (zeer) grote installaties niet te hoog mag worden, waarschijnlijk omdat ze inzien dat deze "modulevreters" (zoals o.a. Lieberose 53 MWp, met zo'n 700.000 First Solar modules grotendeels uit de productie lokatie in Frankfurt/Oder) een belangrijk afzetkanaal kunnen zijn/worden voor de eigen PV-producenten. Ook voor kristallijne fabrikanten zoals Q-cells, die zware klappen hebben gekregen vorig jaar, en die de productie nog redelijk goed kwijt kunnen in soortgelijke reuzenprojecten (Straßkirchen in oost-Beieren, 50,99 MWp, opgetekend als "opgeleverd" in de Bundesnetzagentur spreadsheet van november 2009).

Afgezien van redelijk succes bij enkele dunnelaag module producenten die eindelijk de commerciële productie technisch goed onder de knie hebben gekregen, kende de Duitse wafer-, cellen- en module productieindustrie vorig jaar namelijk een behoorlijke stagnatie en slechts mager bezette, eerder fors uitgebreide productie capaciteit. De enorme vraag/afzet in eigen land (2009: mogelijk ver over de 3.000 MWp) wordt steeds meer gedomineerd door Aziatische spelers. Photon rapporteerde in het januari nummer van dit jaar dat al de helft van de in eigen land afgezette modules niet meer van Duitse makelij zijn maar uit het - goedkoper producerende - buitenland komen. Het is duidelijk dat de FDP ook in dat opzicht de afzetmogelijkheden voor de eigen industrie optimaal wil houden, mede omdat de meeste Duitse producenten niet tegen de extreem lage moduleprijzen van de Aziatische concurrentie op kunnen op de wereldmarkt...

In ieder geval lijkt het "politieke spel" in volle hevigheid losgebarsten in Duitsland, en worden waarschijnlijk de wettelijke termijnen om 1 april al de nieuw voorgestelde invoedingstarieven te implementeren niet meer gehaald. Of dat uiteindelijk een "zegen" zal blijken voor de Duitse industrie, wederom een hete aardappel om gedwongen te moeten slikken, of slechts tijdelijk uitstel van "executie", blijft vooralsnog even afwachten.

http://tinyurl.com/yk4xdgj (verkorte link naar het Tagesthemen artikel integraal op website Greenpeace Duitsland)
http://tinyurl.com/yj9lndj (verkorte link naar een van vele verontwaardigde publicaties op de website van de brancheorganisatie BSW: "Wer die Solarenergie beschneidet, beschneidet unsere Zukunft!")
http://www.mdr.de/nachrichten/7063517.html (ander achtergrond artikel van de protestacties, met in een kort video filmpje ook protesten van mevrouw Christine Lieberknecht, minister president van de zonnestroom minnende oost-Duitse deelstaat Thüringen, en ... tevens lid van de CDU ...)

4 februari 2010: Zonnestroom wereldkampioen blijft eigen records verpletteren: November 2009 + 496.796,446 kWp... Zoals al lang was verwacht is "het" weer gebeurd. Duitsland heeft volgens de meest recente gepubliceerde data van het Bundesnetzagentur alweer het vorige (oktober 2009) record gebroken. In november 2009 zijn bijna 497 MWp aan nieuwe PV-systemen aangemeld in de wettelijk verplichte database waarin alle systemen zijn ingeschreven die beroep willen doen op de lucratieve "EEG Einspeise Vergütungen". Voor de goede orde: dat is in slechts 1 maand tijd ongeveer vijftig maal de grofweg 10 (???) MWp die in Nederland in 22 maanden tijd onder de rokken van de SDE regeling zou zijn bijgeschreven in de boeken van CertiQ... In die ene winterse maand werden alweer 22.166 nieuwe Duitse installaties bijgeschreven, waarvan het grootste "exemplaar" ditmaal de 50,99 MWp installatie in Straßkirchen aan de Donau was (oost-Beieren), en waar het Duitse Q-cells heel wat eigen kristallijne cellen in kwijt kon (het korte persbericht van Q-Cells van 24 juli 2009 had het trouwens nog over "slechts" 50 MWp).

^^^ Een van de vele smakelijke grafieken met de marktcijfers van zonnestroom in Duitsland in 2009. Voor uitgebreide explicatie, zie de aparte pagina.

Overigens: het kleinste bij BNA ingeschreven PV-systeem was "maar liefst" 140 Wattpiek groot, is gesitueerd in Aachen (de stad waar de Solarenergie-Förderverein SFV de scepter zwaait). Of de aanmeldingsdatum van 11 november 2009 als "vraagteken" moet worden bezien laat ik graag aan u over. Het laat namelijk onverlet dat in de categorie "nul" tot 1 kWp er namelijk 36 installaties stonden ingeschreven bij het BNA. En dus "recht" kunnen doen gelden op de wettelijk verplichte Einspeise Vergütung van, voor in 2009 aan het net gekoppelde "kleine" (max 30 kWp) systemen, 43,01 eurocent/kWh, 20 jaar lang (plus restant van het jaar in 2009). En die categorie is in Nederland onder de continu bijgevingerde "randcondities" van de SDE 2010 regeling tot terra non grata verklaard door EZ...

Geaccumuleerd van januari tot en met november 2009 tellen de nog zeker niet definitieve BNA data reeds een spectaculaire toename van "PV-activiteit" bij de oosterburen van nieuwe capaciteit van 2.345.396,429 kWp, verdeeld over 117.664 nieuwe installaties. Met een gemiddelde installatiegrootte van 19,9 kWp voor dat jaar. En: nog met een extreem spannende "laatste maand" te gaan. Waarvan niemand nog weet wat dat voor hoeveelheid nieuws er nog bij zal gaan stapelen.

Uitgaande van de reeds ingeschreven 2,35 GWp aan nieuwe installaties voor 2009, en rekenend met een voorzichtige normopbrengst van 900 kWh/kWp.jaar, gaan deze in november 2009 allemaal al aan het Duitse elektriciteitsnet gekoppelde PV-systemen dit jaar al (2010) mogelijk alweer zo'n 2,1 Terawattuur extra aan zonnestroom op het net zetten. De jaarproductie van ruim een halve Borssele kernsplijter...

Het volledige bijgewerkte overzicht met zeer spannende, deels interactieve grafieken vindt u via de volgende link:

3 februari 2010: CertiQ nieuwe stijl: januari 2010 + 3,5 MWp??? Het blijft lachen (?) met de "vaderlandse statistieken" rond duurzame energie. Continu worstel ik met de meest onnavolgbare gegevens die weer slecht blijken te "passen" in de lijn die ik ontdekt dacht te hebben. De persvoorlichter van CertiQ's moederbedrijf TenneT (lees: staatsbedrijf) liet recent nog weten dat het geaccumuleerde gecertificeerde zonnestroom vermogen in Nederland in 2009 gegroeid zou zijn tot 18,446 MWp (inhoudend dat in 2009 er slechts minder dan 6 MWp nieuw door CertiQ gecertificeerde PV-installaties zouden zijn ingeschreven). De data - met name de "vermogensgrafiek" - voor januari 2010 zijn nu in een iets andere vorm gegoten, en mijn e-mail wisseling met de cijferleveranciers blijkt vruchten afgeworpen te hebben. Want eindelijk staat voor het eerst in de geschiedenis van de maandelijkse rapporten van CertiQ het geaccumuleerde vermogen in de database van de vier hernieuwbare elektra opties ook expliciet in de vorm van een getal met drie cijfers achter de komma vermeld. Ook voor zonnestroom dus. En wat wordt daar nu opeens gemeld, in het laatste rapport voor januari 2010? 21,957 MWp. Wat zou betekenen dat er opeens, "aus blaue hinein", maar liefst 3,5 MWp nieuw zou zijn bijgeschreven. Wat een plotsklapse, fundamentele breuk met de slakkegang in de voorgaande twee "SDE jaren" zou zijn. Maar waar Polder PV een "nuchtere" verklaring voor gevonden lijkt te hebben die deze ogenschijnlijke trendbreuk weer relativeert. Zeker als u het ziet in het licht van de wederom matige groei van nieuwe (SDE) inschrijvingen die in de CertiQ database zijn opgenomen, want dat waren er maar 186 t.o.v. vorige maand. En dat is beslist géén spectaculaire groei, want het gemiddelde in 2009 lag op ... 236 nieuwe installaties per maand. En ook dat was beslist al een slakkegang, gezien de ver over de 3.000 nieuwe PV-systemen die Vlaanderen er in 2009 per maand bij plaatste...

Polder PV zette alle resultaten weer eens op een rij, maakte een screenshot van het nieuwe speeltje in de CertiQ publicatie, en voegde ook nog een jaaroverzichtje toe wat hij destilleerde uit voorgaande rapportages van CertiQ. Het bekende feiten overzicht rondt de analyse wederom af. U vindt het allemaal op de statistiek pagina voor zonnestroom in Nederland:

3 februari 2010: Stapelen maar weer, gemeentes draaien door. Steeds meer gemeentes worden door de aankomende subsidiekermis SDE gek gemaakt (1 maart a.s., en dan is alles weer op), en hebben nog wel ergens wat geld liggen slingeren wat aan de verkoop van het tafelzilver (Essent >>> RWE, NUON >>> Vattenfall) is, of nog zal worden overgehouden. Stapelen is weer in de mode, en dus wordt er schaamteloos mee geadverteerd. "Wel vier jaar kortere terugverdientijd" (SDE 15 jaar minus 4 zou dan volgens onbewezen rekenmethodieken op 11 jaar uitkomen), en dat soort mooie frasen. Ach, Nederland is gek geworden, dus wie ben ik om die curieuze gang van zaken te bestrijden? Gelukkig doen niet alle gemeentes met de winterkolder mee, maar ze kopiëren wel blind het bericht over de aankomende SDE tombola op hun eigen website. En zijn dus eigenlijk medeverantwoordelijk voor een RUN op de landelijke regeling die dichtgenaaid blijft als een kerstkalkoen (max. 20 MWp voor "kleine" categorie, opengaand op 1 maart a.s.; max. 5 MWp voor "grote" categorie, die pas op 31 mei a.s. open zal gaan).

Nijmegen heeft "maar liefst" vier jaar lang 200.000 Euri te besteden in de actie "Zonnekracht". Dat zou genoeg moeten zijn voor "ruim 1.000 zonnepanelen of zonneboilers per jaar" (wat het eerste betreft uiteraard verkeerd geformuleerd). Lees zelf de voorwaarden, de belangrijkste:

• € 1 per wattpiek voor zonnepanelen (PV), minstens 0,6 kWp, max. 15 kWp, "op, aan of tegen een woning of woongebouw"*;
• Min. € 600, maximaal € 15.000 per aanvraag voor het plaatsen van zonnepanelen (PV);
• Subsidie bedraagt € 200 per zonneboilersysteem (mits in lijst Agentschap NL en minimaal 3,0 GJ/jaar);
• leges evt. bouwvergunning wordt ook al gesubsidieerd...;
• 100.000 Euro jaarlijks voor woning eigenaren te vergeven, en hetzelfde bedrag (tot max. 400.000 in vier jaar tijd, totaal dus 800.000 Euro) voor woningcorporaties. Huurders die zelfstandig iets willen ondernemen lijken hier dus voor de tigduizendste maal naast het potje te gaan piesen.

*Dit lijkt een onterechte beperking te zijn van de formulering in Artikel 8 van de 58 pagina's dikke "Aanwijzing van categorieën" SDE regeling zoals gepubliceerd in de Staatscourant op 25 januari 2010. Want die beperking staat uitsluitend in artikel 8 lid 1 sub b, en dat stukje gaat uitsluitend over installaties groter dan 15 kWp (tot max. 100 kWp). De beperking voor installaties van 1,000 tot en met 15,000 kWp wordt in die ministeriële regeling niet gegeven in artikel 8 lid 1 sub a...

Bovendien: als u weet dat de spotmarktprijzen in Duitsland voor zonnepanelen uit zuid-oost Azië in oktober 2009 nog maar zo'n € 1,70/Wp bedroegen, weet u dat hier weer eens een ouderwets staaltje "oversubsidiëring" bedreven gaat worden, met marktverwoestende potenties...

Ermelo maakt goeie sier door wel het persbericht over de SDE te kopiëren op de gemeente site, uitdrukkelijk te waarschuwen dat u met een DigiD uw aanvraag direct op 1 maart 2010 elektronisch dient in te dienen, maar lijkt verder zelf niets te doen (wel zo eerlijk waarschijnlijk).

Leeuwarden tenslotte gooit met een "basispakket" van 2.500 Euro, en zelfs een "klimaat(plus)pakket" van zelfs 5.000 Euro "voor duurzame toepassingen in nieuwbouwwoningen". Vervolgens wordt er verwezen naar een "subsidieloket" van de gemeente waar je echter al snel op verdwaalt, en bovendien een inlogcode nodig blijkt te hebben. Alleen voor doorzetters, blijkbaar...

Het kan nog veel gekker...
Zoveel gemeentes, zoveel smaken. Veel succes op uw zoektocht naar stapel mogelijkheden, maar u zult het toch echt allemaal zelf moeten doen. Meer lokale subsidies en stapelmogelijkheden op DuurzaamThuis.nl. Het is duidelijk: de subsidie gekte heeft voor de zoveelste maal wederom in alle hevigheid toegeslagen (als er een "Dutch disease" is, is dat het wel), en ik wil geloof ik niet weten wat dat voor de kosten van de toch al "stevig" beprijsde Nederlandse PV-systemen en zonnecollectors gaat betekenen.

Ach, geen hond die kraait naar de vierduizend Euro subsidie voor een met fossiel gas gestookte toverketel: Gaswacht: all-in prijs incl. installatie en reeds afgetrokken - niet zichtbare - subsidie van "SenterNovem" slechts € 2.800. Wel minimaal 1.800 m³ gas te verbruiken ("anders loont het niet"...), plus gedwongen afnamecontract voor gas en elektra bij Essent/bruinkolenboer RWE... Dus waar hebben we het over...

http://www.duurzaamthuis.nl/subsidies/zonne-energie (diverse subsidie waslijsten, vast nog niet alles...)
http://www.ermelo.nl/tDocumenten/detail.aspx?pKey1=209194450 (Ermelo vindt een kopie van een persbericht voldoende)
http://www.leeuwarden.nl/live/artikel_content.pag?objectnumber=325296&referpagina=171198 (De Friezen zijn subsidiekampioenen, maar je moet er soms wel je best voor doen)
http://www2.nijmegen.nl/wonen/milieuenafval/klimaat/zonne-energie/nijmeegse_zonnesubsidie (Nijmegen heeft grote ambities, dus stapelen geblazen, dan maar weer. Handig dat Nijmegen in het voormalige NUON-gebied ligt en er wat leuk extra geld in lucratieve potjes zit dankzij de - stapsgewijze - verkoop van de voormalige Nederlandse energieholding [ex netbedrijf Alliander] aan de Zweedse bruinkolen- en atoomboer Vattenfall...)

2 februari 2010: VREG update Vlaanderen. Zoals gebruikelijk wederom een tijdje niets bij de VREG, en gisteren opeens weer een uitgebreide rapportage over de groei van de zonnestroom markt bij de zuiderburen gevonden bij de marktwaakhond, de VREG. Onverminderd spectaculair, en Nederland ver, heel erg ver achter zich latend. In het kort: Accumulatie eind januari 2010 reeds 290,6 MWp, bestaande uit 58.123 individuele PV-installaties (allemaal gecertificeerd en geijkt bemeten). Door Polder PV voorlopig berekende marktgroei voor Vlaanderen in 2009 (jaarwisseling cijfers vooralsnog niet bekend): ongeveer 216 MWp, een factor 36 maal zo groot dan de 6 MWp die CertiQ voor Nederland voor het jaar 2009 recent bekend maakte (mogelijk later nog met terugwerkende kracht nog iets bijkomend, kan echter niet veel zijn).

Inmiddels - bij uitgangspunt van het Nederlandse CBS cijfer voor 2008 (52,0 MWp netgekoppelde PV) plus CertiQ cijfer 2009 (6 MWp geregistreerd), 58 MWp - voor het rijke Nederland betekenend dat Vlaanderen al dik vijf maal zoveel aan capaciteit heeft geplaatst (maar pas jaren later is begonnen). En, belangrijker, dat per hoofd van de bevolking Vlaanderen Nederland reeds met een factor 13 en een half in de polderklei heeft achtergelaten.

Alle cijfers, bijgewerkte grafieken, uitgebreide update van mijn rapportage met veel details, maar ook nog een nieuwe grafiek met analyse van de installatiegrootte en impact per categorie (installaties groter dan 10 kWp, het "grote marktsegment", dus, grafiek hierboven, uitleg zie link) zijn uiteraard op de vaste België pagina te vinden op Polder PV:

1 februari 2010: Januari koud, sneeuwrijk, en "middelmatig". Er werd nogal wat geklaagd op het Gathering Tweakers forum (Duurzame energie deel 17) over de veelvuldige sneeuwbedekking de afgelopen maand (en uiteraard ook in december vorig jaar). Niet alleen op de zonnepanelen, maar uiteraard ook op de zonnecollectoren, zowel vlakkeplaat collectoren als vacuumbuizen. Toch hebben we ook de nodige fraaie zonnige dagen gehad met onze PV-modules, en dat gecombineerd met blijvend koude omgevingstemperaturen (ideaal voor het rendement van de meestal toegepast kristallijne zonnecellen) maakt dat januari zeker geen "dieptepunt" is geweest. In ieder geval niet voor Polder PV, want die had in 2004 tot nu toe het absolute dieptepunt voor het 1,02 kWp deelsysteem behaald: 15,0 kWh t.o.v. het gemiddelde van de jaren 2002-2010, 23,8 kWh (37% minder, zie ook genormeerde grafieken voor de 93 Wp groep resp. 108 Wp groep). Januari 2010 kwam voor het 1,02 kWp systeem op een niet spectaculaire 21,2 kWh uit, 12% minder.

Het maandoverzicht met de werkelijk behaalde resultaten voor dit systeem (zie ook highlight pagina met tabel gegevens):

Sonnenertrag
Inmiddels heb ik ook de productie voor januari 2010 in mijn Sonnenertrag gegevens toegevoegd. Basispagina Polder PV ("flachlander"), zie onder nr. 777 in Sonnenertrag. Voor jaaroverzicht zie hier. Gaarne ook uw eigen gegevens voor januari zo snel mogelijk invoeren (of, als u nog niet staat ingeschreven daar, uw PV-systeem opgeven). Installatie eigenaren in Sonnenertrag die hun maandopbrengsten niet bijhouden, worden op termijn uit de database verwijderd door de moderatoren. Voor tot en met 4 januari 2010 bijgewerkt overzicht van Nederlandse installaties in Sonnenertrag, zie mijn overzichtspagina. Gaarne melden als u daar nog niet op staat, dan voeg ik uw systeem toe.

Sneeuw- en schaduweffecten
Tijdens de jaarwisseling 2009-2010 hadden we ook ongebruikelijk veel last van verse sneeuw op de zonnepanelen. Meestal smolt de sneeuw (vaak in de nacht gevallen) redelijk snel weer weg, maar het kwam meermalen voor dat de zonnepanelen langdurig, soms zelfs weer enkele dagen, met een slechts gedeeltelijk afgesmolten laag sneeuw bedekt bleven en de output van de modules dus ver achterbleef bij (vergelijkbare) dagen waarop er geen sneeuw op de panelen lag. Ook waren de beschaduwingseffecten op de vier achterste 108 Wp modules wederom goed zichtbaar te maken in deze winterperiode. Polder PV maakte de volgende grafiek met de gemiddelde genormeerde dagopbrengsten (Wh/Wp, zelfde als kWh/kWp) van de vier deelgroepen in ons PV-systeem in de periode 13 december 2009 tot en met 31 januari 2010:

Legenda: average normalized daily yield in Wh/Wp of 4 groups of PV-modules on same flat roof, all with 30 degrees inclination: 93 Wp SSE f = 4 modules of 93 Wp in front row oriented south-south-east (light blue line); 108 Wp SSE f idem, with 2 108 Wp modules in front row (red line); 108 Wp SSE b idem, with 4 108 Wp modules in back row (shaded on sunny days in winter months, orange line); 108 Wp S f idem, two unshaded 108 Wp modules identical to the other ones, but oriented south (deviating app. 10 degrees from the direction of the other 10 modules, dark green line). The latter 2 modules are mostly the best producers. Blue stars indicate days on which fresh snow was (partly) covering the PV-modules.

De frequente verse sneeuwval in Leiden (7 km. verwijderd van de Zuid-Hollandse kust) is met blauwe sterretjes aangegeven. De effecten zijn direct zichtbaar, met dramatisch instorten van de output van de zonnepanelen tot gevolg. Bij het weer afsmelten van de verse sneeuw is het "herstel" per groep verschillend, afhankelijk van het tempo van afsmelten. Uiteraard is daarbij vooral de beschaduwde achterste groep (108 Wp SSE b, oranje curve) de pineut, omdat bij felle zonneschijn en de resulterende beschaduwing door de voorste op de achterste rij modules, de temperatuur van laatstgenoemde rij zonnepanelen niet snel genoeg op kan lopen, en de sneeuw op die modules dus niet de tijd krijgt om rap af te smelten. In de grafiek is het relatief langzame "herstel" van de productie bij de beschaduwde groep evident.

Soms valt door de sneeuwbedekking de output van alle zonnepanelen vrijwel geheel, of compleet, terug naar (bijna) nul. Op 17 december 2009 was er nog een marginaal beetje aan Wattuurtjes te oogsten (totaal zelfs maar 26 Wh voor het hele 1,236 kWp systeem). Op 24 januari 2010 was er zelfs slechts 1 omvormer die met veel moeite er 1 Wattuurtje uit wist te persen (de rest deed die dag helemaal niets, wat vrij uitzonderlijk is bij Polder PV), en ook op 25 januari 2010 was de totale productie van 11 Wh voor het gehele PV-systeem niet om over naar huis te schrijven. Verder fluctueerde de opbrengst van de deelsystemen fors, het gevolg van een opvolging van zonnige dagen en geheel bewolkte dagen, dagen met regen, of dagen met (partiële) sneeuwbedekking. Zeer goed is de structureel "slechte" prestatie van de achterste 4 modules (oranje lijn) te zien - op zonnige dagen blijft deze in de wintermaanden door de beschaduwing van de voorste rij modules structureel achter op de rest.

Dit alles is allemaal verder niet zo'n probleem. Op gemiddelde zomerse dagen wordt zoveel stroom geproduceerd door dezelfde PV-installatie, dat de schamele winteropbrengsten al rap vergeten zijn en de naam "zonnestroombakker" door iedere PV-systeem eigenaar weer met lof mag worden geschreven...

Meer over schaduweffecten en "sneeuw op zonnepanelen" op Polder PV:

Schaduweffecten
Zonnepanelen en sneeuw