SDE 2008-2010 + MEP resultaten*

Tranen met tuiten

Eerste omvangrijke rapportage van de stimuleringsregeling SDE en de daar aan vooraf gaande
(door Joop Wijn, EZ, in aug. 2006 op de guillotine onthoofde) MEP

* Status: 1 maart 2011 volgens Agentschap NL

Voor geactualiseerde grafieken status 1 jan. 2012 zie bericht van 20 februari 2012.

Inhoud van deze webpagina:

Introductie

Tabel met essentiële Agentschap NL data gebruikt voor grafieken

Beschikkingen resp. realisaties: een wereld van verschil...
Beschikt en gerealiseerd nieuw "hernieuwbaar" vermogen roll-over grafiek
Beschikt en gerealiseerd nieuw zonnestroom vermogen grafiek

Gemiddeld was er toch heel wat meer te halen - maar het gebeurde niet...
Gemiddelde beschikte PV-installatie grootte per categorie grafiek

Aantallen beschikkingen ogen aardig ... totdat je over de grenzen heen kijkt
Beschikt aantal aanvragen per optie grafiek

En wat is er nu eigenlijk allemaal geproduceerd aan elektra?
Stroomproductie van "hernieuwbaar" vermogen MEP + beetje SDE grafiek

Over budget maximeringen en andere financiële zaken
Maximale budgetten per categorie en per regeling gesplitst grafiek
Maximale budgetten MEP + SDE totaal gestapeld grafiek

Waar is het zuur verdiende geld naar toe gegaan in 2010?
Kasuitgaven MEP + SDE in 2010 grafiek

Tabel: nog heel wat geld te spenderen voor PV - rust roest?

Meer informatie & side-notes
Zonnestroom beschikkingen SDE 2010 per gemeente grafiek

PV (SDE) voorbeeldproject Philharmonie Haarlem

Weblink naar rapport

Andere SDE pagina's op Polder PV:
Compleet link overzicht SDE nieuws Polder PV (vanaf jan. 2008)
SDE 2011 - de aanvragen (18 augustus 2011)
Tranen met tuiten - resultaten SDE 2008-2010 + MEP (9 mei 2011)
SDE "+" ESDEENEE 2011 - vergeet zonnestroom (14 november 2010)
Details SDE beschikkingen 2008 en 2009 (24 maart 2010)
Hoogste tijd voor een nieuwe tombola (3e ronde SDE 2010, 26 november 2009)
De "ontzorging" (21 oktober 2009)
De "aanhouding" (2e ronde kanshebbers SDE 2009, 22 september 2009)
Nieuwe ronde, nieuwe prijzen. SDE 2009 (20 maart 2009)
De uitbetaling ("voorschotverlening", 9 mrt. 2009)
ECN Beleidsstudies/KEMA rapport numero 2 [2009-2010] (15 jan. 2009)
De "beschikking" (22 sep. 2008)
De brief van Diederik (11 sep. 2008)
Basisinfo SenterNovem (18 maart 2008)
FAQs SenterNovem (maart 2008)
Mevrouw Pinokkio van der Hoeven antwoordt de Tweede Kamer (1 april 2008)
SDE regeling gefileerd (jan.-feb. 2008)
ECN/KEMA rapport (nov. 2007)

Introductie

Zoals u wellicht al duidelijk was geworden uit de talloze, zeer gedetailleerde rapportages over en kritische analyses van de SDE regeling (toegespitst op zonnestroom natuurlijk, zie SDE intro pagina met link overzicht op Polder PV), is het huilen met de pet op bij de realisatie en de "opbrengsten" van een van de meest waanzinnige, ooit door bureaucraten uitgevonden "stimulerings" regelingen in ons land. Die niet is uit te leggen in het buitenland, vandaar dat er ook nooit over wordt gerapporteerd daar.

In mijn analyse van het laatste CertiQ rapport, van maart 2011, kwam ik met de toen mij ter beschikking staande gegevens op een realisatie graad van slechts 28,7% voor het "beschikte vermogen" onder de drie SDE regimes voor PV, eind februari was dat nog 27,6%. Voor het aantal installaties wat in de CertiQ cijfers sinds 1 april 2008 is bijgeschreven (moet uitsluitend SDE installaties hebben betroffen), kwam ik op een realisatiegraad voor de SDE regeling van 39,4% eind maart 2011 (en 38,0% eind februari 2011). Dat was nog met de "oude cijfers" zoals die mij ter beschikking stonden tijdens die analyse.

Ik bleek er desondanks niet erg ver naast te zitten, zoals was te verwachten (ik baseer me op de geactualiseerde maand- en jaarrapporten van CertiQ, weer een andere EL&I dochter, van hoogspannings netbeheerder Tennet). Agentschap NL kondigde in haar SDE nieuwsbrief van 26 april 2011 dit downloadbare rapport aan (link onderaan). De gegevens van die EL&I instantie (uitvoerder van zowel de MEP als de SDE regeling) zijn inmiddels geactualiseerd in een bomvol cijfers staand overzicht getiteld "Jaarbericht 2010 SDE en MEP". Daarin weliswaar de waarschuwing dat de data over de voorgaande periode tot en met 1 maart 2011 zijn vernieuwd, en dat er bijvoorbeeld nogal wat "productie voor het jaar 2010" niet bekend is. Maar het beeld an sich is sowieso behoorlijk depressies opwekkend, waar talloze specialisten al lang voor hebben gewaarschuwd. Want de SDE deugt niet. Voor geen meter. Omdat hij is vergeven van de valkuilen, remblokken, en eindeloze ambtelijke bemoeienis. Dus valt er ook weinig van te verwachten, tenzij absurde machtsgrepen (lees: noodgrepen) worden toegepast (zoals door Van der Hoeven werd gedaan m.b.t. het NOP project bij Urk, die dat er gewoon heeft door geramd, al is er nog geen turbine gebouwd).

Voor de zonnestroom liefhebbers is het niet anders: allemaal slecht nieuws, het schiet allemaal niet op. Zelfs als je uitgaat van een "succes" SDE 2008 die op de ijkdatum een "realisatie" score van het overgebleven beschikte vermogen van 47% (7 MWp)** liet zien: het blijft natuurlijk maar een volslagen miezerige 7 MWp, waar ze in het buitenland van over de grond zullen rollebollen.

** 7 van 15 MWp "vermogen toegezegd", inmiddels bijgesteld van de oorspronkelijke 18,8 MWp voor dat jaar, dus nog minder te realiseren vermogen "beschikbaar" dan eerst gehoopt.

En al kunt u op uw klompen aanvoelen dat er dit jaar, 2011, "nogal" wat van de SDE projecten gerealiseerd zullen [moeten] worden (anders zijn de indieners definitief hun beschikking kwijt), en er dus wel degelijk "forse" groei zal gaan plaatsvinden (NB: binnen de microscopische hoeveelheid vergeven Megawatten), het blijft allemaal relatief prutswerk op de vierkante millimeter als we eventjes over de grens kijken. Dan schiet het schaamrood zelfs op een ambtelijk EL&I gezicht spontaan op de kaken. Vandaar dat ze altijd zwijgen als het graf over de verbijsterende realisaties op het gebied van hernieuwbare energie in het algemeen, en zonnestroom in het byzonder, als het "ergens over de grens" geschiedt. Ze zouden in Den Haag eens per ongeluk wakker kunnen worden. Dat kunnen ze bij EL&I niet gebruiken...

Het meest beruchte getal kan ik nu al prijsgeven: in dit rapport wordt gewag gemaakt van slechts 18 MWp realisatie van de in totaal (volgens laatste Agentschap NL rapportage) beschikte 69 MWp aan SDE installaties op ijkdatum 1 maart 2011 (NB: ik kom met het laatste - april 2011 - CertiQ maandrapport voor de realisatie op 22,7 MWp, dus alweer zo'n 5 MWp meer als Agentschap NL meldt). Voor SDE 2008 tot en met SDE 2010 dus. Een slechte prestatie van 26,1 procent van het totaal aan beschikt vermogen. Dat kan natuurlijk nog meer worden, maar het is zo ontzettend deprimerend laag, dat we ons kapot moeten schamen dat we als volk tolereren dat de bedenker, schrijver, en uitvoerder van de SDE, EL&I nog steeds bestaat. Genoemd percentage wijkt weinig af van de door mij voor april 2011 berekende 33,1%. Met de door Agentschap NL geactualiseerde data (licht gewijzigd, vermoedelijk met verwerking van deels terug gestuurde dan wel alsnog ongeldig verklaarde, of niet ingevulde/verlopen beschikkingen).

NB: 18 MWp in bijna drie jaar tijd (1 april 2008 tm. 1 maart 2011) is nog steeds minder dan de "record" hoeveelheid die er in dat beruchte (en extreem zonrijke) jaar 2003 volgens CBS zou zijn bijgeplaatst: 19,3 MWp... Om die hoeveelheden lachen ze nog steeds in menig buitenland anno 2011, die zetten dat er in een paar dagen (Duitsland, Italië), of binnen een maand tijd bij (Vlaanderen)...

Op deze webpagina doe ik u de nodige grafieken toekomen die het Nederlandse "Duurzame Energie Subsidie Drama" in volle omvang aan u laten zien, gebaseerd op het cijfermateriaal wat Agentschap NL zelf heeft gepubliceerd. Focus is en blijft op Polder PV natuurlijk: zonnestroom.

Tabel met essentiële Agentschap NL data gebruikt voor grafieken

Hier onder weergegeven, een screendump van een door mij aangepaste en uitgebreide Excel tabel met de meest belangrijke basis data voor de MEP en SDE regelingen, die deels door Agentschap NL zijn aangepast aan de realiteit (basis: hun tabel 11 in het SDE/MEP rapport). IJkdatum: 1 maart 2011.

KLIK op tabel voor uitvergroting

Tabel 1 - Toelichting (zie ook tekst direct boven in de tabel):

• 3e kolom beschikt aantal aanvragen, laatste stand van zaken volgens Agentschap NL. Deze getallen kunnen afwijken van eerdere opgaves (deels door vervallen/teruggestuurde aanvragen etc.).
  
  
• 4e kolom (blauwe getallen). Laatst bij Polder PV bekende aantal beschikte installaties per categorie. Helemaal onderaan: verschil totaal met kolom 3: 1.558 beschikkingen minder dan tijdens publicatie Agentschap NL rapport bekend bij Polder PV.
  
  
• Rode getallen: zoals opgegeven door Agentschap NL, Excel optelling van hun (waarschijnlijk afgeronde) cijfers komt iets anders uit.
  
  
• 7e kolom (blauw): meer gedetailleerde gegevens over totale beschikte vermogens per SDE categorie (voor grof afgeronde data, zie 6e kolom) zijn te vinden in de (erg lastig te bedienen) "Klimaatmonitor" van Agentschap NL waar een verpletterende hoeveelheid detail data zijn te vinden over talloze duurzaamheids aspecten, maar waar je snel in verdwaald als je niet zeer gericht zoekt (werkt ook slecht op kleinere monitoren). Helaas zijn er géén "realisatie" data van SDE regelingen in die Klimaatmonitor te vinden, zie ook uitgebreide analyse van Polder PV.
  
  
• 8e kolom (blauw) is door mij berekend uit kolommen 3 en 6 en geeft de gemiddelde beschikte installatie grootte weer per categorie.
  
  
• 9e kolom (blauw) geeft de maximaal te beschikken installatie grootte weer per categorie. NB: onder "SDE 2010 klein" staat in de originele spreadsheet van Polder PV de opmerking: "Eigenlijk 15,0 kWp, maar boven 7,5 kWp overproductie niet gesubsidieerd met SDE opslag...". Het had dus helemaal geen zin om een installatie aan te vragen tussen 7,501 en 15,000 kWp, omdat je geen cent meer dan de maximaal haalbare subsidie zou krijgen dan voor een installatie van 7,5 kWp, met een groot risico dat het - zeker voor particulieren qua grootte zeer prijzige - PV-systeem nooit rendabel te exploiteren zou zijn.
  
  
• 10e kolom geeft het door Agentschap NL weergegeven voorlopige "gerealiseerde" vermogen weer van de betreffende categorieën (teleurstellende resultaten, zoals verwacht).
  
  
• 11e kolom geeft het door Polder PV berekende "realisatie percentage" voor het [op 1 maart 2011 bij Agentschap NL bekende gerealiseerde] vermogen per categorie weer.
  
  
• In de laatste, 12e kolom staat achter de accumulatie voor de realisatie score voor alle drie SDE regelingen bij elkaar (2008-2010) het door mij op basis van de cijfers in CertiQ maandrapport voor eind februari 2011 berekende realisatie percentage voor het SDE vermogen weer. Dit ligt slechts 6% boven het resultaat berekend uit de actuele Agentschap NL gegevens, en wordt veroorzaakt omdat ik uit ging van blijkbaar verouderde "beschikkingen" cijfers.

Beschikkingen resp. realisaties: een wereld van verschil...

Voor geactualiseerd exemplaar van de basis grafiek, zie bericht van 20 februari 2012

Fig. 1 ROLL-OVER IMAGE. Beweeg muiswijzer over het plaatje om het alternatief te zien. Muiswijzer naast het plaatje geeft het beschikte (gele kolommen) respectievelijk het op 1 maart 2011 volgens Agentschap NL daar weer van gerealiseerde vermogen (oranje-rode kolommen) van "hernieuwbare energie producerende", reeds lang bestaande MEP systemen plus de SDE installaties weer. De paarse kolommen geven de "realisatiepercentages" weer (gerealiseerd vermogen gedeeld door beschikt vermogen per categorie). Dat lijkt aardig op het eerste gezicht, maar u moet niet vergeten dat de meeste MEP installaties al vele jaren in bedrijf zijn (en zelfs soms al binnenkort of in een paar jaar tijd uit de regeling gaan lopen, waaronder veel windturbine projecten).

Veel schokkender is het beeld als we alleen de resultaten van de met enorm veel poeha omgeven "innovatieve" SDE regeling van 2008 tot en met 2010 bekijken, door de muiswijzer over het plaatje heen te schuiven (voor directe link klik hier). Dan komt een schokkend beeld van marginale realisaties om de hoek kijken die ons een schaamcomplex zou moeten aanjagen. Zonnestroom lijkt er dan nog "redelijk" uit te komen met 26,1%, maar dan moet u zich uiteraard wel realiseren dat het daarbij slechts om 18 MWp gaat (nog slechts 3 MWp uit SDE 2010). Een hondenfooi aan nieuw vermogen in drie jaar tijd (let wel: er is meer gerealiseerd, maar dat is allemaal buiten de SDE, en dus ook CertiQ om gegaan, en hield ook niet bepaald over...). De rest van de "hernieuwbare opties" presteert vreselijk slecht bij de daadwerkelijke invulling, en dat ligt niet aan de aanvragers, maar aan de schandalig slechte en bizar complexe regeling.

De enige optie die wel "aardig" is omgezet in daadwerkelijke realisatie is biomassa elektriciteit met 58,3%. Vergeet echter niet dat daar een substantieel aandeel afval verbranding bij zit, wat nu niet bepaald als "duurzaam" beschouwd kan worden, want het betreft vaak vernietiging van oneindige stromen met absurd veel fossiele energie inzet tot stand gekomen "welvaartsrestanten" in het belachelijke overschot aan afvalverbranders in ons land. Waarvan dus 49% van het "energie productie aandeel" volslagen kunstmatig als "hernieuwbare fractie" voor de SDE wordt toegekend (voor een aanzienlijk deel bestaand uit weggegooid, kostbaar voedsel, soms zelfs nooit aangebroken voedingswaren).

Het allerergste is natuurlijk dat de zeer grote hoeveelheid variabele biomassa bijfik in fossiele energie centrales (kolen, gas), die wel degelijk tot "bijdragend aan duurzame energie opwekking" wordt gerekend in ons achterlijke land, niet in deze cijfers is meegenomen omdat er geen "vaste capaciteit" aan vast te knopen zou zijn. Deze lucratieve business, o.a. Canadese houtsnippers over enorme afstanden onze kant op slepen, hier op een brandend kolenbedje in de fik steken, en "groene" subsidies van de Staat (lees: wij) vangen, kan alleen worden gedaan door "de grote jongens", en door geen enkele burger gepraktizeerd. Zoals we later zullen zien, is het aandeel van die praktijken in de totale SDE kosten schrikbarend hoog. De energiebedrijven blijven de grootste verdieners in dit land. De status quo mag absoluut niet veranderen, zo lijkt ook de insteek van onze Haagse Regenten (die vet mee afromen aan energie verkopen).

Voor geactualiseerd exemplaar van deze grafiek, zie bericht van 20 februari 2012

Fig. 2 - Met deze grafiek stappen we in meer detail over naar de optie "zonnestroom", het specialisme van Polder PV. In deze grafiek zijn de realisaties volledig uitgesplitst naar "regeling", en is het totaal voor de oude MEP en alle drie de SDE regelingen in het laatste kolommen triplet grafisch weergegeven met de bijbehorende data.

De MEP (eerste kolommen triplet) heb ik gearceerd weergegeven omdat het eigenlijk een "antieke" regeling betreft die nauwelijks iets voor enige tastbare ontwikkeling van een zonnestroom markt heeft bijgedragen met de "kolenfooi" van slechts 9,7 eurocent per kWh bovenop saldering (tot max. 2.999 kWh/jaar) in een tijd dat PV-installaties nog "echt duur" waren. Niet verbazingwekkend: volgens CertiQ zijn er vanaf begin 2006 nauwelijks meer PV-installaties bijgekomen onder dat ook al absurd armzalige regime (grafiek). In het maandrapport van maart 2008 (vlak voor ingang SDE) werden door CertiQ slechts 616 PV-installaties geteld. Volgens het laatste Agentschap rapport zouden onder de MEP regeling nog maar 564 installaties staan aangemeld (8,4% uitval, vermoedelijk zijn oudere installaties uit de slechts 10 jaar durende regeling gevallen, verhuisd/niet meer aangemeld, verkocht/CertiQ aanmelding niet gecontinueerd, afgebroken, of om andere onbekende redenen uit de CertiQ cijfers verdwenen). Mogelijk verklaart die uitval ook het verschil tussen "beschikt" of "toegezegd vermogen" van 14 MWp t.o.v. het "gerealiseerd vermogen" van 13 MWp zoals Agentschap dat in sterk afgeronde cijfers in hun tabel 11 hanteert. Met die cijfers als uitgangspunt resulterend in bijna 93% "realisatie percentage".

De volgende vijf kolommen tripletten geven de actuele stand van zaken (1 maart 2011) weer bij de beschikte vermogens (geel) cq. realisaties (oranje-rood) en het daaruit berekende "realisatie percentage" (paars) voor de drie opeenvolgende SDE jaren, met slechts een categorie voor SDE 2008, en twee categorieën "klein" cq. "groot" (met wederom verschillen) voor SDE 2009 resp. 2010. Omdat ik uit de CertiQ gegevens - die ik al een paar jaar als enige publicist in ons land voor zonnestroom bijhoudt - niet deze segmentatie kon herleiden doordat die data daar ontbreken, is dit nieuwe, interessante informatie. Maar vrolijk stemt ook die weer niet. SDE 2008, die alweer drie jaar achter ons ligt, en waarvan de beschikte aanvragers nog steeds zo'n beetje tot herfst 2012 de tijd hebben om lagere systeemprijzen af te wachten en dan pas tot "realisatie" over te gaan, is nog maar voor minder dan 47% ingevuld. Daarna gaat het rap omlaag, met 33% van het beschikte vermogen voor SDE 2009 "klein" ingevuld, 18% voor SDE 2009 "groot", slechts 15% voor SDE "klein", en nog helemaal geen enkel SDE 2010 "groot" project. Hoewel bijvoorbeeld de grootste beschikkingen scoorder, het zich op details diep in nevelen hullende Sununited, op de homepage had aangekondigd dat er al 2 projecten, in Loon op Zand en in de Wieringermeer, waren "gescoord" begin dit jaar. Vooral de nog steeds byzonder lage score voor de belangrijke SDE 2009 mag als tale-telling teken aan de wand worden gezien dat het allemaal veel te langzaam gaat bij de realisatie.

In Duitsland hoeft nergens op "gewacht" te worden, ambtenaren zitten daar investeerders qua project realisatie niet of nauwelijks in de weg. Je scoort gewoon met je spaargeld en een verzekerde lening kapitaal, geeft opdracht in reactie op een paar interessante offertes, de ervaren installateur plempt op professionele wijze een prachtige, in geen enkel opzicht "ingeperkte" of "gecapte" installatie op het volledige dak, en je moet binnen een paar weken door de regionale netbeheerder met voorrang worden aangesloten. En de volgende maand stuur je de eerste meterstanden door naar die netbeheerder, die prompt moet uitbetalen, afhankelijk van de gewilde betalingswijze. Geen ambtelijk gezeur daar. Althans: de exploitant wordt maximaal van alle mogelijk ambtelijke ellende gevrijwaard. Er zijn dan ook nergens gecapte "budgetten" die hoeven te worden "bewaakt", "begeleid", voortdurend "berekend", "gerapporteerd", enzovoorts. Alle wel benodigde administratie (om de invoeding uiteindelijk over alle stroomverbruikers (PV-producenten inclusief) financieel evenredig te verdelen) heeft geen enkele invloed op de volledig autonoom voortgaande investeringsgolf in hernieuwbare productie apparatuur in Duitsland... Zodra je gaat "cappen" lok je gigantische, investeringsbereidheid wurgende bureaucratie uit zoals in Nederland. Totaal onzinnig en een bewuste rem op progressieve ontwikkeling, gedreven door Staatsrechtelijke hebzucht en energie dwingelandij.

Let in het laatste kolommen triplet, alle SDE beschikte vermogens bij elkaar, op de schrijnende discrepantie tussen het (op 1 maart 2011 overgebleven) toegezegde en het tot en met die datum daadwerkelijk gerealiseerde (bij Agentschap NL bekende) vermogen. 26,1% (ik zat eind februari 2011 aardig in de buurt met mijn 27,6%, op basis van licht afwijkende, verouderde capaciteits-data en de openbare CertiQ gegevens van de "marktrealisatie"). Eigenlijk te triest voor woorden, en voor de volledige verantwoordelijkheid van EL&I (eigenlijk: EZ), en Den Haag die dit alles "heeft laten gebeuren".

Gemiddeld was er toch heel wat meer te halen - maar het gebeurde niet...

Fig. 3 - In deze figuur laat ik een ander verrassend element zien wat tot nu toe nog niet duidelijk was door het ontbreken van detail informatie over de daadwerkelijke invulling van de SDE (en de MEP) in de vorm van de beschikte totale vermogens voor PV, en de aantallen installaties. Die informatie is nu wel bekend, en zo kon ik eindelijk de belangrijke gemiddelde installatiegrootte berekenen die is "beschikt" (let wel: nog slechts [zeer] gedeeltelijk "gerealiseerd", zie Fig. 2).

Uit deze gegevens wordt namelijk ook duidelijk dat zelfs de "grootste" categorieën binnen de SDE (2009, 2010, installaties tussen 15 en 100 kWp), behoorlijk lage gemiddelde beschikte systeemgroottes blijken te bezitten. Voor SDE 2009 is dat nog een aardige 79,1 kWp gemiddeld per stuk. Beschikt vermogen totaal 11 MWp (eigenlijk: 5 + extra 5,9 = 10,9) en een mij nog niet bekende aanpassing van 139 (eerder: 128) beschikkingen. Het relatief hoge gemiddelde in die subregeling werd ongetwijfeld mede veroorzaakt door de vele beschikkingen van het Rotterdamse, recentelijk grotendeels door HVC overgenomen bedrijf Horizon Energy, die in ieder geval in dat jaar met allemaal 100 kWp aanvragen het maximaal haalbare uit deze zoveelste "dunne" regeling trachtte te halen. Voor de subregeling SDE 2010 "groot" is dat echter een zeer teleurstellende, ver van het maximaal haalbare (100 kWp) 38,2 kWp per stuk gemiddeld (5 MWp beschikt, 131 beschikkingen). Dit gaat ongetwijfeld betekenen dat binnen die ook alweer uitermate curieus in de uitvoeringsfase tot stand gekomen subregeling (66 van de 131 beschikkingen werden naar binnen geharkt door het bedrijf SunUnited...), er waarschijnlijk forse grote daken met slechts een marginaal, niet "dakvullend" systeem bekleed zullen gaan worden. En dat de rest van het dak dan maar op "betere tijden" zal moeten gaan wachten, met trouwens ook nog eens vreselijke ellende te verwachten bij bemetering in combinatie met de daar aan te leggen bruto productiemeter voor het eerste "SDE deel". En als de dan beschikbare modules wel makkelijk zullen "passen" naast de al eerder aangebrachte, door SDE bureaucratie "gemaximaliseerde" deel installatie...

Wederom: in Duitsland volslagen ondenkbaar. Zodra iemand daar lust dazu heeft, laat hij/zij het hele dak meteen vol rammen met modules, zodat in een keer de meest efficiënte installatie kan worden gerealiseerd, met een optimaal berekende inverter opzet, resulterend in de meest optimale output en benutting van dat dak. Tja, innovatie is in Nederland dan ook al jaren een drama in de continu wisselende "uitvoeringsregelingen". Het is en blijft allemaal knudde.

Ook bij de SDE categorie "2009 klein" is er een fors verschil tussen het maximaal haalbare (15 kWp) en de "beschikte realiteit" bij Agentschap NL: slechts 5,7 kWp gemiddeld per installatie. Blijkbaar durfden slechts weinigen het aan om "voor de max." (15 kWp) te gaan binnen die categorie, anders had het gemiddelde beslist hoger kunnen liggen.

Let op dat onder de MEP een behoorlijk hoge gemiddelde systeemgrootte van 24,8 kWp is gehaald. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de "grote projecten" zoals het 2,3 MWp Floriadedak van NUON (wat onderdeel wordt van het Zweedse Staatsbedrijf Vattenfall) en het 674 kWp PV-deel van het Ecopark Waalwijk van Eneco die in deze oude, in de eerste jaren van deze eeuw geldende (in augustus 2006 door Joop Wijn van EZ weer afgemaakte) regeling zitten. Dat krikt het gemiddelde van het beetje van 654 MEP installaties (laatste cijfer volgens Agentschap NL rapport) natuurlijk fors omhoog...

Aantallen beschikkingen ogen aardig ... totdat je over de grenzen heen kijkt

Fig. 4 - Voor een overzicht van de daadwerkelijke aantallen beschikte aanvragen onder MEP en SDE (subregelingen opgeteld per jaargang, en het totaal per categorie [zwart] met eigen kleurcodes, zie legenda), zie het bovenstaande plaatje. Waar per "hernieuwbare energie categorie" en alle systemen bij elkaar ("Totaal", achteraan) de gegevens bij elkaar staan. Let op dat de Y-schaal logarithmisch is.

Qua aantallen is de MEP en vooral de SDE regeling natuurlijk vooral een kwestie van de PV-installaties. Waarbij niet vergeten moet worden dat het meestal om (zeer) kleine vermogens gaat in vergelijking met alle andere opties. Voor de MEP was met name de categorie "wind" hoogst interessant (met veel te hoge tarieven), en daar is dan ook relatief zwaar "gebruik" van gemaakt (betalen we nog steeds een te hoge prijs voor, Jaap Langenbach van het opgeheven Wind Service Holland heeft daar zeer terecht snoeiharde, beargumenteerde kritische stukken over geschreven in het verleden).

Toch, bij elkaar opgeteld, stellen ook de totalen meest rechts in de grafiek weinig voor (vier verschillende regelingen). Duitsland realiseerde in één jaar tijd (2010) bijvoorbeeld een kwart miljoen nieuwe PV-installaties onder EEG condities. Vlaanderen passeerde recent honderdduizend PV-installaties door er in 2010 ruim 30.000 bij te plaatsen. Nederland stelt nog steeds byzonder weinig voor op het vlak van implementatie van hernieuwbare energie en moet zich kapot blijven schamen en het veel, heel erg veel beter gaan doen.

En wat is er nu eigenlijk allemaal geproduceerd aan elektra?

Fig. 5 - Deze grafiek, verdeeld in een stapel kolom (100%) voor alle regelingen bij elkaar (links: MEP + SDE), en eentje voor uitsluitend de fysiek gemeten en geregistreerde kWh productie van de SDE installaties tot en met 1 maart 2011 (rechts: SDE), geeft de door Agentschap NL opgegeven stroomproductie van "hernieuwbare elektriciteit" producerende installaties voor alleen het jaar 2010 weer. Let op dat de stand van zaken op 1 maart 2011 wordt weergegeven, toen nog lang niet alle productie voor 2010 bekend was (NB: netbeheerders schatten kalenderjaar producties op basis van slechts een eenmalige meterstand opname van de bruto productie meters in het jaar bij PV-installaties...).

Omdat de totale producties (onderaan weergegeven in rood) natuurlijk niet hetzelfde zijn, en in onderhavig geval ook extreem uit elkaar lopen, zijn de "honderd procent stapelkolommen" natuurlijk niet zomaar met elkaar te vergelijken. Daarvoor moet u de harde getallen bestuderen. En daaruit blijkt keihard dat het gros van de fysieke productie in extreme mate wordt bepaald door de al lang bestaande MEP installaties, want de producties die tot nu toe bekend zijn van de SDE systemen (rechter stapelkolom) zijn bepaald niet om over naar huis te schrijven. En dan druk ik mij zeer bescheiden uit. 175 GWh (SDE productie 2010) is slechts iets meer dan drie maal de jaarproductie van het 51 MWp kerndeel van het Straßkirchen PV-park in oost Beieren. Let wel: die 175 GWh zijn alle opties bij elkaar in Nederland. En Straßkirchen krijgt wekelijks gezelschap van leuke andere projecten van meerdere tot zelfs tientallen MWp in Duitsland, nog even afgezien van alle andere hernieuwbare stroom genererende nieuwe installaties die veel meer "uren" kunnen draaien op een dag dan een PV-systeem kan doen wat immers 's avonds welverdiend vroeg gaat slapen met het onder de horizon zakken van hun directe Energie Versorger, die Sonne...

In deze grafiek valt het zeer hoge aandeel van biomassa "bijstook" in de jaarproductie op, die ik in een apart gearceerd blok in het totale (olijfkleurige) biomassa gedeelte specifiek heb laten zien (alle getallen staan in het Agentschap NL rapport). Voor MEP + SDE bij elkaar (linker stapel kolom) is het biomassa deel 5,1 Terawattuur (dik meer dan de 4 TWh die onduurzame kernsplijter Borssele maximaal produceert), 57% van het totaal. Daarvan is maar liefst 3,2 TWh afkomstig van bijstook van Verweggistan biomassa (vaak Canadese houtsnippers) in fossiele kolen- en gas-centrales! Dat is maar liefst 35% van de totale productie vallend onder de MEP en SDE regelingen! Dat noemt "Nederland" (lees: de zakjapannerende tovenaars genaamd ambtenaren) dus: "hernieuwbaar"! (motivatie: alles is geoorloofd om de minimale eis van Europa aan Nederland om 14% "duurzaam" in 2020 te halen, maakt niet uit op welke wijze).

Het grootste deel van de "rest" van de SDE + MEP productie komt van wind op land, 3,1 TWh (34% van totale productie), die voor het overgrote deel nog uit de veel te dure MEP regeling afkomstig is. Wind off-shore aandeel, alweer de "grote jongens", pikt nog eens 679 GWh in voor 2010, de rest doet eigenlijk niet meer terzake. Dat u rechts nog wel zonnestroom ziet in de "alleen SDE installaties" stapel kolom heeft alles te maken met het feit dat er nog heel veel niet bekend is voor 2010. En dat PV eigenlijk een van de weinige opties was waar überhaupt iets mee gebeurde, omdat dat een korte implementatie tijd kan hebben, maar er vooral veel uit SDE 2008 en 2009 is gerealiseerd (en daarvan dus enige "productie" bekend moet zijn). Vergeet niet dat de hele stapel kolom aan de rechterzijde slechts 175 GWh voorstelt, nog geen 2% van de linker kolom "MEP + SDE"...

Over budget maximeringen en andere financiële zaken

Fig. 6 - Met deze grafiek, hierboven afgebeeld, en met een logaritmische Y-as, gaan we over naar de voor (MEP en) SDE gereserveerde "budgetten" die in Nederland dus altijd maximeringen - lees: een staatsrechtelijk "dictaat" - inhouden. En dus onherroepelijk leiden tot een permanent afgeknepen, aan strakke leibanden gebonden markt. Die is ontstaan door de "schrik" van de uit de hand lopende Staatsuitgaven van de met name voor windenergie (en ongecertificeerde palmolie verbranding) veel te lucratieve MEP, de vorige ontspoorde (slechte) "regeling". Een "markt" die dus niet autonoom, maar slechts "directief gestuurd" kan (eigenlijk: politiek bezien "mag") groeien. Bovendien genereert, met name onder de absurd ingewikkelde SDE regelingen, die knallhart aan budgetten zijn gebonden, deze ellende onvoorstelbare hoeveelheden ambtelijke ballast en langdurige en ingewikkelde tijd vretende toestanden tussen "instituties" waar een normaal Nederlander nog niet dood gevonden bij wil worden (maar onder de SDE moet hij/zij wel zijn "groenheid" van de door hem/haar gekochte PV-installatie gratis afgeven aan een partij die er vervolgens mooie groene sier mee gaat zitten maken...).

De budgetten per regeling en per optie staan in miljoenen Euro genoteerd. Als je niks van energie weet (daaronder ook de meeste parlementariërs) zou je kunnen "schrikken" van zulke bedragen. Totdat je te weten komt dat in energieland er jaarlijks vele tientallen miljarden Euro's over de balk worden gesmeten aan fossiele en nucleaire ongein die nog vele malen meer aan kosten voor de samenleving veroorzaken. En je tevens weet dat Duitsland zonder problemen 10 miljard Euro voor de uitbetaling van alle Einspeise Vergütungen voor uitsluitend hernieuwbare stroom (uiteraard zonder biomassa bijfik op steenkolen bedjes) in een jaar tijd op tafel legde. En die via een uitermate knap in elkaar gezette heffing op de variabele (!) stroom tarieven (2009) gewoon volautomatisch doorsluisde via de kanalen van de hoogspanningsnetbeheerders (minus verkoop aan de Leipziger Strombörse) en de verplichte socialisering van de overgebleven kosten over bijna alle stroomverbruikers. Zonder daarvoor aparte "budgetten" en de daarbij benodigde politiek gestuurde ambtenarij nodig te hebben. Dan weet je dat zelfs bovengenoemde bedragen in het van miljarden "schrikkende" Nederland nog steeds bitter weinig voorstellen. Al hadden de MEP bedragen voor windenergie beslist lager mogen zijn. De MEP als "regeling" drukt met haar 8,2 miljard Euro aan "budget" (met name biomassa en wind energie) extreem zwaar op de totale uitgaven last inclusief de veelbesproken (doch slecht begrepen) SDE regelingen. En de Duitse mega bruinkolen/poederkolen/nuke boer RWE harkte met het naar binnen werken van het Nederlandse bedrijfje Essent ook nog eens een zooi peperdure windturbines bij de Eemshaven naar binnen. Betaald door de Nederlandse burgers, uit die MEP gelden (nog steeds)...

De 17,2 miljard Euro "totale" kosten (rechter kolommen groep, zwarte kolom) is natuurlijk niet het bedrag in 1 jaar tijd. Maar het bedrag wat er maximaal over een periode van ten hoogste 15 jaar (meeste SDE opties waaronder PV; enkele opties zoals biomassa 12 jaar; MEP installaties echter maar 10 jaar***) in totaal uitgegeven "mag" worden. Dus teruggerekend op jaarbasis stelt dat allemaal nog steeds weinig voor. Als je 7 miljoen huishoudens hebt met een gemiddeld jaarlijks stroomverbruik van, zeer conservatief geschat, 3.000 kWh/jaar, harkt diezelfde Staat immers alleen al aan energiebelasting voor huishoudens in het jaar 2011 bij een tarief van 13,34 Eurocent/kWh incl. BTW een leuk sommetje van minimaal 7.000.000 x 3.000 x 0,1334 = 2,8 miljard Euro binnen. Het zal waarschijnlijk fors meer zijn, gezien de aan absurde elektra obesitas lijdende bevolking, en als dat zo doorgaat met het stroomverbruik wordt het nog meer dan u wellicht voor mogelijk had gehouden...

Voor een gestapelde grafiek van de maximale budgetten van alle regelingen bij elkaar, zie de volgende grafiek hier onder.

De zonnestroom budgetten zijn ook bescheiden, en er is tot nu toe nog maar een schijntje van uitgegeven. Zie daarvoor de laatste grafiek op deze webpagina.

*** Zie ook samenvatting MEP bij CertiQ.

Fig. 7 - In bovenstaande figuur geef ik op een honderd procent schaal de subsidie plafonds (maximaal uit te geven bedragen) van alle regelingen en alle opties in een gestapelde kolom weer. De getallen zijn in miljoenen Euro's. Voor kleurcode per optie, zie de legenda. Zeer goed is te zien dat biomassa (olijfkleurig segment) zwaar op de totale subsidieplafonds van SDE + MEP drukt, met 6,4 miljard Euro (zo'n 38%). Ik heb daarbij het aandeel "bijstook van biomassa in fossiele energie centrales" (segmentaties zijn te vinden in de Agentschap NL tabellen in het rapport) apart gearceerd weergegeven. Waarbij goed is te zien dat het een substantieel deel van dat "biomassa elektriciteit" segment uitmaakt. 2,4 miljard Euro gaat er alweer naar de "grote jongens" met al lang afgeschreven - en dus extreem lucratieve - kolen- en gascentrales toe, en dat wordt door u en ik betaald. En het heet schandalig "hernieuwbaar". De beleidsambtenaren maakt het geen moer uit, er moeten immers minimale "Europese doelstellingen" worden gehaald, en waarom zou je die 14% duurzame energie in 2020 niet op zo creatief mogelijke, en vooral: zo goedkoop mogelijke wijze halen? In mijn ogen heet dat gewoon volksverlakkerij en een verkrachting van de begrippen "duurzaam" en "hernieuwbaar". Daar doen ze helemaal niet moeilijk over bij EL&I. Alles is geoorloofd om de door hen veroorzaakte achterstand van ons land in te halen. En vooral: het mag eigenlijk het liefst geen cent kosten, want we wonen in kruideniersland. Waar Schraalhans Topkok en Keukenmeester blijft...

U ziet dat ook de delen windenergie op zee (uitsluitend weer door de grootste partijen te behappen, dus niet u en ik), en op land (groot deel in Nederland ook weer door de "grote jongens" gerealiseerd, voor veel te hoge MEP subsidies in de windrijke kustregio) significante aandelen wegvreten. Zonnestroom (feitelijk de enige optie waar u en ik "iets" mee kunnen) wordt met een marginaal deel van de budgetten afgescheept. Waterkracht blijft sowieso beperkt in ons land (het bekende "Blue Energy" concept moet zich eerst nog in de commerciële praktijk bewijzen). Biomassa gas zou eigenlijk al een veel hogere vlucht genomen moeten hebben, maar is ook alweer aan een absurd laag deelbudget gebonden. Blijkbaar een te serieuze bedreiging voor het ongezonde Staatsmonopolie met transporteur Gasunie, de binnen GasTerra actieve molochs Shell (25%), ExxonMobil (25%) en wederom, de Nederlandse Staat (50%, grotendeels via het slecht bekende Energie Beheer Nederland B.V., zeg maar Economische Zaken in de fossiele handel), en andere veel te machtige gas megalobbies.

De boodschap van dit grafiekje: het meeste geld mag voor de zoveelste maal naar de grote jongens, en de burger krijgt een schandalige hondenfooi om hem stil te houden. Als 't ie niet was uitgeloot, en dat waren de meesten. Per 2011 mag die door de Staat geminachte burger helemaal niet eens meer mee doen, en moet die maar zien hoe hij/zij de benodigde investering voor het gewenste - microscopische - zonnepaneel systeempje bij elkaar schraapt.

Waar is het zuur verdiende geld naar toe gegaan in 2010?

Fig. 8 - In deze laatste grafiek tenslotte de daadwerkelijk uitgegeven hoeveelheid geld ("kasuitgaven") zoals bekend op de ijkdatum 1 maart 2011 voor het jaar 2010. Kristalhelder is dat biomassa reeds het meeste geld heeft gevangen (waarvan het meeste naar vergisters met capaciteiten tot max. 50 MW), dat de in de ogen van Polder PV absoluut niet als duurzame component te beschouwen "bijstook in fossiele centrales" daarvan al bijna de helft uitmaakt (geld voor de Grote Fossiele Jongens, die reeds hebben "geïncasseerd"), dat wind op land ook een forse hoeveelheid krijgt (feitelijk grotendeels te duur betaalde windstroom, nog voor het overgrote merendeel van turbines aangemeld in de Gouden MEP Tijd), en dat de twee windparkjes op zee (wederom: Grote Jongens) ook een leuke duit in het zakje doen, pardon, uit de goud omrande belastingpot trommel halen. De rest is, zoals een bekend VVD-er ooit zei over "iets met duurzame energie" in de Tweede Kamer (hij zit nu bij Onderwijs), "klein bier". Lees: eigenlijk verwaarloosbaar, en de samenleving vrijwel niets "kostend". Zonnestroom incluis, en dat is onder de SDE de enige optie waar de burger zelf direct iets mee kan. Of: in theorie zou kunnen. Als hij/zij maar de kans zou krijgen. Onmogelijk onder de absurde tombola condities van de - inmiddels door Verhagen alweer om zeep geholpen - SDE van eigen ontwerp. Wipkip-wipkip-wipkip-wipkip tot je stapelgek wordt.

WKK duikt op
Vergeet trouwens niet dat ook aan WKK (zogenaamd efficiënt werkende gasgestookte elektra centrales die opeens ook "iets duurzaams" produceren met hun warmte/stroom productie complexen) een centje meepikt van de "duurzame" gelden. Nog niet veel (een miljoen Euri, toch niet weg als smaakmaker voor de Big Boys), maar wat niet is kan nog komen... (laatste kolom segment). In Duitsland wordt WKK al sinds tijden volledig buiten alles wat naar "duurzaam" riekt gehouden (en valt dus beslist never nooit niet onder het EEG regime). En heeft het een eigen regeling, die onder "energie efficiëntie" valt. Het "efficiënter maken van bestaande fossiele centrales" dus. Niets te maken hebbend met hernieuwbare energie. Zoals het ook "hoort".

Nog heel wat geld te spenderen voor PV - rust roest?

Tabel 2 - Screendump van tabel met de "uitgaven voor zonnestroom" in 2010, voor de MEP en drie SDE regelingen 2008-2010. Er is nog zeer weinig geld uitgegeven voor PV (stand van zaken op 1 maart 2011), in totaal 3,4 miljoen Euro, waarvan ook nog eens 18% voor oude MEP installaties. De alleen voor SDE uitgegeven 2,8 miljoen Euro is ook een fractie (1%) van van het totale gereserveerde budget van 319 miljoen Euro voor die regeling uit de jaren 2008-2010, en zelfs maar 13% van het bedrag wat er eigenlijk per jaar uitgegeven zou moeten worden om dat "gealloceerde" [specifiek voor SDE gereserveerde, nergens anders voor te gebruiken] budget op te souperen (subsidie periode voor PV is 15 jaar). Kostbaar geld wat allemaal staat weg te rotten totdat er eindelijk eens "schwung" komt in de implementatie van de SDE. Ook dit geeft voor de zoveelste maal aan dat de SDE een rot regeling is voor zonnestroom, die beslist niet "stimuleert". Zoals al sinds eind 2007 beargumenteerd gefileerd door Polder PV.

NB: de verwachting is dat de uitgaven wel flink zullen toenemen in 2011 en komende jaren, gezien de te verwachten vele "noodzakelijke" realisaties om te voorkomen dat de SDE beschikkingen komen te vervallen. Hoe groot het feitelijke realisatie percentage zal gaan worden staat vooralsnog in de sterren geschreven...

Meer informatie & side-notes

Het Agentschap NL rapport is zelf van de website te halen, link onderaan. U kunt uiteraard lustig grasduinen tussen de vele cijfers en specifieke deelrapporten over "modelprojecten". Voor een "zonnestroom model project", zie ook de laatste paragraaf op deze pagina.

Blunder
Te beginnen met een grote blunder in het rapport. In tabel 1 ("Resultaten SDE 2010") staat namelijk onder de kolom "Toegezegd vermogen (MW)" onder de "grote" zonnestroom categorie 15-100 kWp voor die regeling een volume genoteerd van maar liefst 51 MWp. Dat is natuurlijk hartstikke fout en moet slechts 5 MWp zijn. Jammer dat dit document geen Wet is, anders zou Holland Solar mooi een rechtszaak kunnen beginnen om tien maal zoveel capaciteit te claimen bij de Staat... De fout is trouwens niet herhaald in tabel 11 van dezelfde publicatie, daar staat gewoon die "5 MWp" vermeld. In ieder geval van de categorie: zeer slordig, mag absoluut niet voorkomen in zo'n belangrijk overzicht van maar liefst 8 jaar "stimulerings"regeling (MEP startte in 2003).

E-mail
Misleidend is de claim van Agentschap NL op pagina 12 "dat er 82 MW aan vermogen" voor PV zou zijn toegezegd. Want daarvan is 14 MWp MEP installaties volgens tabel 11, tot nog toe is er slechts 32 van de in totaal 82 MWp gerealiseerd (39%), waarvan 41% al antieke MEP installaties betreft die voor een aanzienlijk deel beslist niet meer als "state of the art" kunnen worden beschouwd. SDE realisatie is vooralsnog schandalig laag. Volgens het rapport slechts 18 MWp (26% van overgebleven beschikkingen) eind februari. Dat strookt weer niet met de maandrapportages van CertiQ, waaruit door Polder PV kon worden geëxtraheerd dat eind februari iets minder dan 20 MWp sinds 1 april 2008 onder SDE condities zou zijn bijgeschreven. Hierover is reeds een e-mail verstuurd naar Agentschap NL, met de vraag waar dat dan wel aan zou liggen.

Nietszeggend kaartje
In een kaartje in het rapport (pagina 12) wordt weergegeven dat de 2 "Hollandse" provincies en de provincie Noord-Brabant "het merendeel van het vermogen" aan zonnestroom installaties voor hun rekening nemen. Tja, als je in gaat delen in categorieën "2-5", "6-10" resp. "11-15" MWp kom je dus snel op de bovenste ladder in de grote cq. dicht bevolkte provincies. Die zelfs in die hoogste "schaal" natuurljk niets voorstelt als je alleen al kijkt naar de dunbevolkte aan oost Nederland grenzende Duitse deelstaat Niedersachsen, waar eind 2009 in totaal al 709 MWp was gerealiseerd. En in het zuidelijk daarvan gelegen dichtbevolkte Nordrhein-Westfalen zelfs 1.046 MWp. Beide deelstaten hebben inmiddels natuurlijk alweer veel meer bij geplaatst in dat ene record jaar 2010 (meest recente cijfers Bundesnetzagentur: N.S. 797 MWp en N.W. 901 MWp nieuwe capaciteit)...

<<< Plaatje uit de moeizaam werkende, niet op mijn monitor passende, en bomvol getallen en grafieken staande KlimaatMonitor site van Agentschap NL. Voor scherpe analyse daarvan, zie bericht van 31 juli 2010 op Polder PV. Getoond hier het aantal beschikte (dus absoluut nog niet "gerealiseerde"!) SDE aanvragen voor 2010, met het beschikte vermogen per gemeente. Duidelijk is dat ver van de Haagse Residentie het hoogste vermogen is "beschikt". Met name aan PeeVau-lustig Duitsland grenzend agrarisch noord-oost Nederland, de Flevopolder, Zuid Zeeland, Noord Limburg en Texel. Maar ook is duidelijk dat het marginale SDE gedoe allemaal weinig zoden aan de dijk blijft zetten als je naar de internationale context kijkt. Want dan zou er niet "kWp" moeten staan in de legenda, maar toch minstens "MWp". Pas dan gaan we een beetje meetellen - als die beschikkingen tenminste daadwerkelijk zullen worden omgezet in harde, veel zonnestroom producerende PV-installaties... http://www.klimaatmonitor.databank.nl/

Nationaal schandaal: misleidende suggestie
Ronduit schandalig is de volgende opmerking van Agentschap NL op pagina 12 van het rapport:

Dat is in een Nederlandstalige brochure, waar gesproken wordt over een "rijksoverheid" en dus beslist zogenaamd naar "de Staat der Nederlanden" lijkt te worden verwezen echt een grof schandaal. Want Nederland heeft bij de internationale kostprijs ontwikkeling van zonnestroom helemaal niets betekend omdat er in ons land slechts marginale volumes zijn afgezet vanwege voortdurend gepruts met slechte regelingen "van Staatswege". En met het kapotmaken van de SDE voor zonnestroom diezelfde Staat der NEEderlanden dus onze "markt" in de polderklei blijft stampen en op een marginaal groeipad blijft houden. Dat mensen ondanks alle sabotage van de Haagse Regenten (niet democratisch verkozen EZ/EL&I voorop) toch zonnepanelen voor "acceptabele" prijzen kunnen kopen (vrijwel alles uit het buitenland) heeft alles te maken met het succesmodel EEG in Duitsland, waar de NEEderlandse regering nooit iets in heeft gezien. De mondiale zonnestroom revolutie in zowel marktontwikkeling als kostprijs daling is voor een aanzienlijk deel door de Duitsers veroorzaakt. En met deze ranzige ambtelijke opmerking van een Nederlands staatsorgaan wordt Duitsland voor de honderdduizendste maal op hoogst discutabele wijze en wederom volslagen onterecht in de zeik gezet cq. het graf in genegeerd.

U mag mij op een briefje geven waar die "actieve stimulering vanuit de (lees: onze???) Rijksoverheid" dan wel uit heeft bestaan, voor zonnestroom. Een van de weinig overgebleven top "producten" van onze researchers van ECN dreigt voor de zoveelste maal naar buitenlandse producenten ter verdwijnen (Solland Solar's SunWeb® module, patent van ECN). Solland is te koop gezet door Delta - die natuurlijk liever een gigantische monopolisten-nuke neerzet naast Borssele I. En in het ooit beroemde Amersfoort Nieuwland 1 MWp project weigert energiebedrijf Eneco zieltogende, slecht presterende installaties van degelijke bekabeling te voorzien. Met de specifieke opbrengst van het in de jungle van Hoofddorp-Vijfhuizen wegkwijnende 2,3 MWp Floriade dak (voor die tijd een "historische" capaciteit) zal ik u verder niet lastig vallen - minstens de helft van dat dak staat zo'n beetje op de slechtst mogelijke oriëntatie die destijds denkbaar was, op noord-oost...

Ook de opmerking dat in 2010 "een zonnepaneel circa 20 procent minder" zou kosten mag u een pot zout naast zetten. In dat jaar zijn de moduleprijzen in Duitsland met een factor 30 tot 40 procent gedaald. Ik hoop niet dat die "20%" een in de praktijk "bevonden" waarheid voor NEEderland zal blijken te zijn. Wie doet het blijkbaar het beste me de markt ontwikkeling en potentie vergroting? Vult u zelf in.

Wie vraagt aan?
Interessant is de claim van Agentschap NL dat 56 procent van de aanvragen voor PV-installaties tot en met 15 kWp (foutief genoemd: "tot") door particulieren zou zijn gedaan, en de rest door bedrijven en (non-profit) instellingen. "SDE groot" (>15 tm. 100 kWp) zou bijna uitsluitend door bedrijven en instellingen zijn aangevraagd. In de beschikkingen lijsten voor SDE 2009 en 2010 telde ik voor beiden slechts 9 "sterretjes" (geanonimiseerde aanvragers), dus 7% per beschikkings-jaar voor - waarschijnlijk - particulieren.

Gecertificeerde PV-productie verdubbelt en stelt nog steeds niks voor
Ook weer misleidend is dat Agentschap NL - blijkbaar trots - claimt dat er in 2010 "een verdubbeling" van de zonnestroom productie van de gerealiseerde MEP+SDE installaties plaatsgevonden heeft, en dat daarmee "2.500 huishoudens een jaar lang van stroom [zouden zijn] voorzien". U mag gerust stellen: dat is zo goed als niks, die 8,7 GWh "duurzame elektriciteit productie van PV". In Duitsland produceert het 10.917,4 kWp segment van het in januari 2011 bij Bundesnetzagentur bijgeschreven Ahrensfelde project in Brandenburg (totaal drie segmenten, 26,1 MWp volgens Bundesnetzagentur, en hoogstwaarschijnlijk een project van een Nederlandse ontwikkelaar die het onverwacht in de schoot geworpen kreeg...) waarschijnlijk 9,8 GWh/jaar. En dan heb ik het over de rest van de in januari 2011 in Duitsland bijgeschreven 226 MWp nog niet gehad. Noch over de overige dik 17 GigaWattpiek aan PV-installaties bij de oosterburen. BDEW schatte eind 2010 voor dat jaar een totale zonnestroom productie van 12 Terawattuur. Equivalent aan de jaarproductie van 3 Borssele kernsplijters, op maximale output draaiend...

Staat houdt nog even de hand op de knip
Agentschap NL keerde in 2010 3,5 miljoen Euro aan zonnestroom exploitatie subsidies uit (totaal MEP + SDE alle opties: 691,3 miljoen Euro, overgrote deel naar MEP installaties). Waarvan 0,6 miljoen naar de MEP voor zonnestroom, dus slechts 2,9 miljoen Euro voor onder de SDE regelingen vallende PV-installaties. Daar zal de Staat der Nederlanden niet erg veel armer van zijn geworden "in [post-]crisistijd".

Voorbeeldproject Philharmonie Haarlem

Per "duurzame energie optie" is in het rapport ook een voorbeeldproject uitgelicht. Voor zonnestroom is dat helaas geen particulier (waar het eigenlijk vooral om zou moeten draaien bij de meest decentraal toepasbare optie die er is). Maar een leuk project is het zeker, een complexe installatie van 56,87 kWp met 242 stuks monokristallijne Canadian Solar CS-235P modules en Platinum Diehl Ako 6300 TL omvormers, geïnstalleerd door het mij tot nog toe onbekende bedrijf Viruma Zon-PV (niet mijn favoriet bij de naamgeving) uit Beverwijk, en officieel ingehuldigd op 3 november 2010. Leverancier van de modules is groothandel Solar Clarity B.V. uit Weesp.

^^^ Foto van het ZZW hellende "akoestische" dak wat een dochter bedrijf van Viruma zelf eerder al had aangelegd, en wat nu met stokschroeven en horizontale frame profielen wordt voorbereid voor het "echte" werk: het aanbrengen van de Canadian Solar modules. De toren op de achtergrond is die van de Bakenesserkerk aan de Vrouwestraat oostelijk van de Philharmonie. Foto © Viruma Zon-PV (deze pagina)

De gelukkige eigenaar is de Philharmonie in Haarlem en de installatie is aangebracht op een dak complex met deels lastige beschaduwing en drie dakvlakken. 1 hellend "akoestisch" dak (165 modules, zie ook foto voor opbouwfase), en 2 vlakke segmenten (58 modules boven Kleine Zaal/foyer, resp. een fors beschaduwd segment met 19 modules op het onbeschaduwde gedeelte). De installatie is aangebracht op een gebouw midden in het centrum van Haarlem iets oostelijk van de beroemde Sint-Bavo kerk aan de Grote Markt, met een oriëntatie iets zuid van zuidwest (Google Maps). Er wordt geschermd met een opbrengst "goed voor een verbruik van 15 huishoudens". Hetgeen bij 3.500 kWh/HH.jaar neer zou komen op een jaarproductie van 52.500 kWh, al wordt in het Roofs artikel over slechts 50.000 kWh gerept, wat slechts 6,7% van het totale stroomverbruik van driekwart miljoen kWh/jaar bij Philharmonie Haarlem zou betekenen. Energie besparing bij het stroomverbruik lijkt hier dan ook een veel belangrijker punt in de verduurzaming (zoals zo vaak).

Indien de jaarproductie van 50.000 kWh als uitgangspunt zou worden genomen, zou er gerekend worden met een specifieke jaaropbrengst van slechts 879 kWh/kWp.jaar. Dat lijkt voor genoemde installatie in de zonrijke kustregio op een ZZW georiënteerd dak een wel erg povere voorspelling. Die beslist fors hoger kan gaan uitpakken, tenzij er met structurele beschaduwing wordt gerekend? Polder PV produceert al elf jaar met achterhaalde modules in een suboptimale setting, en partiële beschaduwing in de wintermaanden van 4 van de 14 modules veel meer. Wat Agentschap NL ook niet in hun artikel schrijft is dat de output voor de SDE staatssubsidie is gecapt op 850 kWh/kWp.jaar. En ook is de marktwaarde van de opgewekte stroom bij deze grootverbruiker (met hoogstwaarschijnlijk lage inkoop prijs voor grijze stroommix - tarief onbekend) waarschijnlijk laag (vermeden kosten zijn gering bij laag kWh tarief voor normaal gekochte stroom).

Wel wordt er in het rapport van Agentschap NL hoog opgegeven over de "eenvoudige subsidieaanvraag" (alsof dat de crux van de SDE zou zijn, wat beslist niet het geval is), en wordt er nota bene gesuggereerd dat op basis van deze gelukte SDE beschikking (NB: vermoedelijk "SDE 2009 groot" op naam van Stichting Stadsschouwburg & Concertgebouw Haarlem) "andere culturele podia inmiddels overwegen om subsidie aan te vragen". Dat is niet slechts een beetje flauw van Agentschap NL, want Verhagen heeft zelfs voor grotere projecten als het onderhavige de spreekwoordelijke mes in de rug gestoken door deze te veroordelen tot de laatste fase van de SDE "+", en deze met een schandalige fooi van maximaal 15 eurocent basisbedrag - zogenaamd "de kosten van zonnestroom categorie groot" - af te doen. Ranziger kunnen de autoriteiten het niet brengen: van niets wetende "culturele podia" (die wel wat beters hebben te doen dan dure PV-systemen aan te schaffen, lees: overleven in schraalhans keukenmeester tijd onder Rutte) lokken met een exploitatie subsidie die nooit meer vergeven zal [kunnen] worden. En met een bedrag in de meest kansloze fase waar het land met de goedkoopste zonnepaneel systemen, Duitsland, niet eens mee uit de voeten zou kunnen (zonder allerlei andere kunstmatige incentive kunstgrepen) ...

Een van de zwak hellende "plat dak" opstellingen op het dak van Philharmonie Haarlem met links trots directeur Hansen. Foto © Philharmonie Haarlem (deze webpagina) >>>

De financiële aap komt ook iets later weer uit de mouw. Want er is niet alleen SDE subsidie toegezegd voor dit project. Ook gemeente Haarlem kwam over de brug (volgens Philharmonie directeur Hansen "onze grootste subsidiënt", hoeveel dan wel blijft onduidelijk). Het productie resultaten display in de hal van de Philharmonie werd blijkbaar cadeau gedaan vanuit het "duurzaamheidsfonds" van Rabobank. En alsof dat nog niet allemaal genoeg was, kreeg de Philharmonie blijkbaar "korting" (niet gespecificeerd) op de zonnepanelen van de Chinese fabrikant (grootste deel productie capaciteit daar) Canadian Solar, van leverancier/groothandel Solar Clarity... Ik ben benieuwd hoe dit project door de "subsidie cumulatie" toets van datzelfde Agentschap NL zal gaan rollen (voorwaarden voor bedrijven, punt f in dit document). Maar misschien hoeft dat niet, omdat de Philharmonie wellicht geen "bedrijf" in de stricte zin van het woord is?

Vervolgtraject als het aan directeur Hansen van de Philharmonie ligt: energiebesparing (had ik liever helemaal vooraan het traject gezien, Trias Energetica), en zonnepanelen ook op de Haarlemse Schouwburg, waar wel een hele dakrenovatie voor nodig is.

In ieder geval zit er gezien de belangstelling voor dit fraaie project "muziek in" zonne-energie op dit soort lokaties, wat we natuurlijk ook al lang wisten. Nu nog een Nederlands EEG, want pas dan kan de "zachte" artistieke sector in ons land echt "los" gaan met blauw, zwart of anderszins gekleurde PV-daken boven oratoria, schouwburgen, theaters, en podia waar de Schone Kunsten een nieuwe dimensie kunnen gaan krijgen...

... en wellicht in het voetspoor gaan treden van de Sydney Theatre Company (STC, toevallig ook afkorting van "standaard test condities" voor PV-modules). Die met hun hypermoderne hoog-rendement scorende Suntech Pluto modules (in lab al 19% paneel rendement bereikt) in de vorm van een "ietwat groter" (factor 7) uitgevallen 384 kWp installatie (verboden onder Nederlandse SDE condities tm. 2010) zeventig procent van de lokale stroom consumptie zal gaan dekken (zie link onderaan). De uit 1.906 Pluto modules bestaande installatie op de Wharf in Sydney ging 26 november 2010 al aan het net. Misschien kunnen de Nederlandse beoefenaars van de Schone Kunsten ook zo'n lucratief fonds op laten zetten door enkele high-tech PV bedrijven in Nederland. Suntech's CEO en zeer Chinese Zhengrong Shi doneerde 2 miljoen Australische dollar aan dat geweldige Australische STC project uit een door hem zelf opgericht zonnefonds...

http://remco4.correcthosting.nl/nl/roofs-2011-01-22-grootste-zonnedak-van-haarlem-gerealiseerd (meer project informatie van Philharmonie, uit tijdschrift Roofs, januari 2011, ook pdf te downloaden)
http://www.solarclarity.nl/referenties/ (toegevoegd: groothandel SolarClarity was partner in het hele project, zie link voor de zaken die dat bedrijf heeft geregeld voor dit project, inclusief de Canadian Solar modules)
http://www.virumazonpv.nl/projecten/6 (foto pagina van Philharmonie PV-project bij project ontwikkelaar Viruma)
http://www.theater-haarlem.nl/actueel/nieuws/146/ (korte webpagina over het "grootste zonne-energie systeem van Haarlem" op de website van Philharmonie Haarlem)

http://www.energymatters.com.au/index.php?main_page=news_article&article_id=1200 (648 kWp high-power PV-project bij Sydney Theatre Company, Australia)

Links rapportages MEP - SDE 2008-2010

http://www.agentschapnl.nl/content/jaarbericht-2010-sde-en-mep-0 (link naar het SDE/MEP rapport van april 2011 wat de basis vormde voor de grafieken en analyse op deze webpagina. Inmiddels ook gelinkt bij CertiQ)

PBL (2010). Stimulering duurzame energieproductie Schoon en Zuinig tussendoel 2011 (webdocument 0009, versie 01, 13-09-2010) http://www.pbl.nl/balansvandeleefomgeving PBL, Den Haag/Bilthoven. (oudere analyse, met vergelijkbare tranentrekkende "resultaat" bevindingen. O.a.: "Het doel om via de SDE-regeling ... tot en met 2011 subsidieafspraken te maken over 2.285 MW hernieuwbare energie, lijkt dan ook onhaalbaar".)

Eerste ruwe versie klaar op 30 april 2011; eerste uitgebreide en gereviseerde versie gepubliceerd 9 mei 2011; 24 juli 2011 toegevoegd link PBL analyse.